Voor velen is Mon Oncle het meesterwerk bij uitstek van Jacques Tati, of in ieder geval is het toch de meest gedistribueerde en meest bekeken film van de Franse komiek waarmee hij in 1958 de Oscar voor Beste Buitenlandse Film won. Een film die 60 jaar later nog steeds diepe indruk nalaat op de hedendaagse filmtaal. Zo merk je in bijvoorbeeld in de fenomenale scène waar monsieur Hulot naar de bovenste verdieping van een huis gaat maar al te goed op dat de obsessie van symmetrie niet alleen de verdienste van Wes Anderson is, al heeft deze laatste zijn bewondering voor Tati nooit onder stoelen of banken gestoken.
Het is vrij moeilijk om de humor van Tati in woorden te vatten. Vaak is het minutieuze clowneske acrobatiek, maar het is evengoed een niet te misverstane kritiek op de consumptiemaatschappij als dat het ook pure onderbroekenhumor is zoals iemand die pardoes tegen een lamp loopt. Een komiek die niet in vakjes te stoppen is met tijdloze cinema als gevolg.
In Mon Oncle ging Tati vrij ver om de kleinburgerlijke decadentie een schop onder de kont te geven. Zoals in de meeste van zijn films speelt Tati ook hier zijn bekend typetje van Mr. Hulot. Altijd nieuwsgierig, onbeholpen, steeds de paraplu op zak, de hoed op en de pijp in de mond, zijn altijd te korte broek en deze keer op stap met zijn elektronische fiets, een beeld dat tevens de iconische filmposter sierde.
Hulot leeft in een buitenwijk na Parijs die letterlijk en figuurlijk op instorten staat en waar de groenten en het fruit nog aan de man gebracht worden door paard en kar. Het staat in groot contrast met het hypermoderne deel waar zijn zus (Adrienne Servantie) woont die hem niet alleen probeert te koppelen aan haar modezieke buurvrouw, maar ook wil dat haar broer een baantje krijgt in de plasticfabriek waar haar man (Jean-Pierre Zola) een belangrijke functie uitoefent.
De twee plannen worden gesmeed in het ijskoude, ultramoderne huis vol hippe (onhandige) meubelen, waar alles elektronisch werkt en waar de fontein aangezet wordt wanneer iemand van aanzien op de deur komt kloppen. Hulot zou Hulot niet zijn mocht hij er geen janboel van maken. De enige die in hem gelooft is zijn jonge neefje (Alain Bécourt).
Niet iedereen, en zeker niet de critici, namen het Tati in dank af dat hij de spot dreef met de moderne Fransman, maar dat belette niet dat er in Frankrijk alleen al meer dan vier miljoen bioscoopkaartjes de deur uitgingen. Dat mocht ook wel want het peperdure project duurde negen maanden om op te nemen en een heel jaar om te monteren. Al stelden de kosten niks voor in vergelijking met die van de opvolger Playtime die met zijn budget van 260 miljoen Franse franc veruit een van de duurste films aller tijden werd en waarin hij een hele stad (Tativille) liet bouwen. Playtime was overigens gewoon het vervolg op Mon Oncle dat eindigde met het beeld waarin een oude nostalgische woonwijk gesloopt wordt voor een kantorencomplex.
In Mon Oncle zie je dat de mens de slaaf is van zijn eigen domme, nutteloze uitvindingen met Mr. Hulot als een voyeur die daar duidelijk plezier in heeft. Naast de grollen is de film een visuele lust gemaakt door een perfectionist waar je bij iedere kijkbeurt altijd wel iets nieuws in kan ontdekken. Gevatte humor, maar op zijn Frans waardoor het in feite een film is voor iedereen, zelfs voor wie niet snapt dat Tati filmkunst gebruikt als een sarcastische spiegel. En vergeet ook nog de magistrale muziek van Franck Barcellini en Alain Romans die je willens of niet achteraf niet meer uit je hoofd krijgt!
Fast Forward zag Mon Oncle dankzij de Gentse Studio Skoop in het kader van hun zomerprogramma vol klassiekers. Hier vind je het volledige aanbod.
GENRE: komedie, satire
JAAR: 1958
REGISSEUR: Jacques Tati
CAST: Jacques Tati, Jean-Pierre Zola, Adrienne Servantie, Alain Bécourt
LAND: Frankrijk
