EYE OF THE NEEDLE 

Richard Marquand is bij het grote publiek natuurlijk het meest bekend om zijn regiewerk voor Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi, maar naast de nu wat vergeten thriller Jagged Edge maakte hij ook in 1981 het ongelooflijke fijne Eye of the Needle. Meer zelfs het was dankzij dit Brits spionagedrama dat de uit Wales afkomstige cineast in de regiestoel mocht zitten voor het derde Luke Skywalker-avontuur. Naar verluidt was George Lucas zo onder de indruk na het zien van Eye of the Needle dat hij Marquand absoluut voor zijn productie wilde. Een kleine kanttekening was evenwel dat Lucas in feite verplicht was om iemand in te huren die geen lid was van de Hollywood-regisseursvakbond, omdat hij op dat moment een geschil had met de Director’s Guild, maar daar lees je vanzelfsprekend iets minder over. Niet dat Marquand er veel van kon profiteren, want vier jaar na de Jedi-film overleed de filmmaker op amper 50-jarige leeftijd.

De film werd gemaakt naar de in 1978 verschenen gelijknamige roman van bestsellerauteur Ken Follett. Het boek had wereldwijd meer dan drie miljoen verkochte exemplaren op de teller staan en dus lagen alle wegen voor een succes wagenwijd open. Ten minste dat hoopte en dacht men, maar meer dan een bescheiden hit werd het niet. Het is wel een titel die meer dan veertig jaar later nog prima standhoudt en onder te brengen valt in de categorie van “eentje die zeker op je watchlist moet”, of beter gezegd in je winkelmandje van je favoriete filmleverancier. Eye of the Needle is wel op Blu-ray door het BFI uitgebracht, maar helaas ook het soort titel dat je vandaag zelden (om niet nooit te zeggen) meer op televisie of op de streamers tegenkomt.

Het minpuntje in de film – en dan hebben we het over de spanningsopbouw – is de geschiedenis. Zelfs wie op de schoolbanken liever een dutje deed dan te letten op wat de leraar te vertellen had, weet hoe het einde van de Tweede Wereldoorlog afliep en daarmee dus ook het verloop van de snode plannen van de Duitse spion Faber die vanuit Engeland werkte, opnieuw een glansrol van de Canadese Donald Sutherland. Of het nu aan zijn borstelsnor ligt of niet is maar de vraag, maar naast Bear Island en The Eagle Has Landed was het op korte tijd de derde keer dat hij een personage moest spelen van een Duitser die meeheult met de nazi’s.

Faber is een spion die over informatie beschikt die de hele Tweede Wereldoorlog kan doen veranderen en nog wel in het voordeel van de Duitsers. Logisch dus dat heel de Britse geheime dienst een klopjacht op de man maakt. Maar het is niet zo eenvoudig, want de spion kan aardig uit de weg met zijn stiletto die hij regelmatig in de lichamen ploft van heldhaftige Britten die hem proberen te klissen.

Eye of the Needle is dan wel – in de positieve zin – heerlijk ouderwets, en zelfs met de flair van een BBC-televisiefilm, toch is de film van de eerste tot de laatste minuut spannend. Sutherland toont naadloos dat hij (indien hij zijn best doet) een fantastisch acteur is. De bij ons wat minder bekende, en tevens uit Canada afkomstig, Kate Nelligan schittert als de onfortuinlijke vrouw die door het toeval op Faber botst en daar een zeer hoge prijs moet voor betalen.