Catherine Breillat is niet de eerste de beste. Ze is een 75-jarige Parijse professor in de auteurcinema, bestsellerromancier – ze schreef haar eerste roman, L’Homme Facile, op 16-jarige leeftijd, die in Frankrijk prompt werd verboden onder de 18 jaar – en beroemd werd als schofferende schokfilmer omdat ze in haar meermaals bekroonde en heel persoonlijke films inzoomt op expliciete seksualiteit, sekse- en genderproblemen, rivaliteit tussen broers en zussen en de moeilijke overgang tussen meisjesjaren en volwassenheid. Haar filmtitels spreken voor zich: Romance, Sex is Comedy, Une Vieille Maîtresse, Tapage Nocturne, Abus de Faiblesse of Anatomie de l’Enfer. Ze zeult al jaren het imago als de ‘porno auteuriste’ par excellence en het ‘cinéma du corps’-boegbeeld, met zich mee. Onlangs verklaarde ze met klem de contestabele reputatie van haar films grondig beu te zijn.
Na tien jaar stilte omwille van een beroerte, daagde ze dit jaar – zestien jaar na haar laatste deelname – terug op in de officiële competitie in Cannes met L’été Dernier. Haar laatste hersenspinsel ligt toch weer in de lijn van haar gekend en gereputeerd carrière-pad en valt opnieuw onder de vlag van eros en complexe vrouwenfiguren.
L’été Dernier is echter opvallend milder dan haar vorige films, maar politiek correct zal Breillat ‘uiteraard’ nooit worden. Deze keer maakte ze het haar wel iets makkelijker dan gewoonlijk want L’été Dernier is een bijna vlekkeloze remake van Queen of Hearts (originele titel: Dronningen), een uitstekende Deense en veelvuldig bekroond psychologisch-sociaal drama van May el-Toukhy uit 2019 met een briljant acterende Trine Dyrholm in de hoofdrol.
Een eindje buiten Parijs leidt Anne, een gereputeerde en succesvolle advocate gespecialiseerd in dossiers aangaande kinderverwaarlozing en dito mishandeling, een bucolisch leventje. Van haar werk racet ze dagelijks in haar glimmende Mercedes cabrio, naar haar luxueuze villa die ze betrekt met haar wat oudere man Pierre en haar twee geadopteerde kinderen. Op een dag krijgt Pierre een telefoontje van zijn ex-vrouw met de vraag om Théo, hun pre-volwassen zoon, bij hem te laten intrekken omdat Théo rebels en onhandelbaar is en ze hem educatief en psychisch niet meer aankan.
Pierre gaat in op het verzoek, met lichte tegenzin van Anne omdat ze weet dat ze met Théo niet al te best kan opschieten. Aanvankelijk houden de twee afstand van elkaar om conflicten te vermijden. Na allerlei niet al te koosjere voorvallen, beslist Anne om zich gemoedelijker op te stellen tegenover Théo om de minder idyllische omstandigheden te proberen ombuigen naar een aangenamere leefsfeer. Maar totaal onverwacht, belanden ze uiteindelijk samen in bed en hebben ze stomende seks, uiteraard buiten het weten van Pierre om. Het blijft niet bij een one-night-incident en stilaan ontpopt er zich tussen plus-moeder en stiefzoon een hechtere liefdes- en seksrelatie. Wanneer vader en zoon besluiten om voor enige tijd samen op trip te trekken om hun vertrouwensrelatie opnieuw op te bouwen, verneemt Pierre dat zijn zoon een profane relatie heeft met zijn echtgenote. Wat er zich vervolgens ontpopt tussen de betrokken partijen, laten we je liefst zelf ontdekken in de bioscoop.
L’été Dernier is niet bepaald de sterkste – laat staan meest ophefmakende – prent van madame terrible Breillat. Integendeel want van haar typische, befaamde en heel scherpe zogenaamde female gaze, is er in haar laatste drama weinig te merken. Het lijkt wel of ze haar knack om over bepaalde heikele onderwerpen cinematografisch heibel te schoppen – wellicht door haar oudere leeftijd en medische consequenties – is verleerd. Bovendien gaat de film zwaar gebukt onder het feit dat het een remake is. Wie de oorspronkelijke sterke prent heeft gezien, beleeft met en in L’été Dernier niks nieuw. Het psychologisch-relationeel drama komt daardoor expliciet déjà vu over wat bovendien de ‘onverwachte’ gedragstwist bij het hoofdpersonage totaal ontkracht.
Toegegeven niet iedereen heeft May el-Toukhy’s pareltje uit 2019 – of Mathieu Mortelmans’ veel zwakkere Vlaamse variant Bastaard met Koen De Bouw en Tine Reymer – gezien. Maar soit, Breillat laat hier de kans liggen om haar personages seculiere diepgang te geven en de correlatie tussen Anns professie – ze is tenslotte jeugdrechter – en ondanks haar ervaring, verleden, manipulatief gedrag en uiteindelijk ijskoude verdediging om haar bourgeoisbestaan te redden, uit te benen. Ook aan het uitpuren van de emotionele recule van deze ongewone driehoekssituatie binnen een burgerlijke- en statusgeoriënteerde gezinsentiteit, stapt de gereputeerde regisseuse amechtig voorbij. Gelukkig heeft ze wel oog voor reflectie over feline lust dito verlangen en vrouwelijke afgronden wat meteen de sterkste en meest indringende momenten uitmaken van dit liefdesdrama.
Breillat mag beslist haar protagonisten op beide knieën danken voor hun voortreffelijke acteerprestaties. Vooral nieuwkomer Samuel Kircher in de rol van de adonische Théo, die met dit eerste optreden op het witte doek in de voetsporen treedt van zijn beroemde ouders: Krzysztof Kieslowski’s fetisj-actrice Irène Jacob en Jérôme – Les Revenants – Kircher, die hier een aperitief-cameo-optreden heeft in de film, oogt enigmatisch op het grote doek. Léa Drucker als de ambivalente moeder, rechter en minnares acteert voortreffelijk, al slaagt ze er niet echt in om de memorabele prestatie van Trine Dyrholm in Queen of Hearts in de vergeethoek te acteren (uiteraard enkel een vergelijkende opmerking van toepassing voor wie Queen of Hearts heeft gezien).
Breillats comeback is ontegensprekelijk een opmerkelijke en visueel fraaie remake geworden met enkele kwaliteiten, maar mist pit, kranigheid en diepgang om met voldoening te kunnen terugblikken op een L’été Dernier.
GENRE: drama, romantiek
JAAR: 2023
REGISSEUR: Catherine Breillat
CAST: Léa Drucker, Samuel Kircher, Olivier Rabourdin, Clotilde Courau, Jérôme Kircher
LAND: Frankrijk
