John Kramer is dood. Het heeft lang geduurd, maar één van de beruchtste seriemoordenaars die ooit heeft rondgelopen, is nu eindelijk zelf op een autopsietafel beland. Maar hij mag dan dood zijn, dat wil niet zeggen dat het spelletje daarom moet stoppen. Als er iets is waar de Jigsaw Killer goed in was, dan was het wel in plannen en ook voor zijn eigen einde had hij al een plan klaar liggen, zodat zijn werk niet met zijn dood tot eindigen. Hij mag er dan niet meer zijn om het mee te maken, er staan nog spelletjes op het programma.
Zo staat er nog een spelletje klaar voor SWAT-sergeant Daniel Rigg om te spelen. Doorheen de jaren heeft Rigg al meerdere collega’s verloren aan de spelletjes van Jigsaw en hij wil er niet nog meer verliezen. Hij zal koste wat het kost de volgende slachtoffers redden. Maar is dat wel aan hem? Is het echt zijn taak om anderen te redden en zijn eigen leven zo in de waagschaal te leggen? Is het niet aan hen om zichzelf te redden, zelfs als dit betekent dat hij een belofte hierdoor niet zal nakomen? Kan hij het niet eens bekijken vanuit het standpunt van Jigsaw…
Tijd voor een controversiële mening. De Saw serie was voor op zijn tijd… Moest Saw nu worden gemaakt, van de grond af, zou het bijvoorbeeld waarschijnlijk geen filmreeks zijn geweest, maar een televisie/streamingserie. De Saw reeks kent namelijk veel aspecten van hoe men later moderne horrorseries zouden maken en dat wordt met elk deel duidelijker en duidelijker. En het begint pas echt in Saw IV. Het verhaal is een tussenstation in de serie, de oude saga met John Kramer als de grote plannenman lijkt voorbij te zijn en een nieuw tijdperk in zijn nalatenschap lijkt te gaan breken.
We zien heel wat personages die in vorige films al een introductie hebben gekregen, hier nu echt beginnen schitteren en de hoofdrol hierbij is weggelegd voor Daniel Rigg. Voor het eerst gezien in Saw II krijgen we nu iets meer van zijn karakter te zien en toont de film hoe goed deze reeks eigenlijk was in het inpikken op gebeurtenissen uit de vorige films. Waar Rigg in zijn eerste uiting nog een achtergrondpersonage was, zien we nu, nu hij de ster van de show is, hoe significant sommige van zijn eerdere karaktertrekken eigenlijk zijn. Rigg is echter natuurlijk niet de enige ster in deze film, we hebben natuurlijk ook nog John Kramer zelf.
De kerel mag dan misschien opengesneden op een ijzeren tafel liggen in een mortuarium, dat wil niet zeggen dat we hem niet alsnog wat dieper kunnen leren kennen. En dat doen we dankzij Rigg wiens test ons zal leren denken als John Kramer, en de oude vertrouwde truc van flashbacks. Doorheen de film, terwijl Rigg bepaalde obstakels heeft overwonnen, leren we dankzij twee FBI-agenten wat meer over Kramers verleden. We maken kennis met de ingenieur, voor die ’s werelds meest sadistische zelfhulpgoeroe werd en het is een best tragisch verhaal.
Maar ook hoe Riggs test exact in elkaar zat, maakt dit verhaal best fijn. Het zat mooi in één en het werkte als radarwerk met goede verrassingen en onverwachte wendingen. Net zoals bij de testen zelf, is het belangrijk oog te hebben voor de kleinste details. Gelukkig wordt onze onoplettendheid niet even zwaar bestraft als die van Jigsaws slachtoffers. Saw III was de eerste film die de Saw franchise richting het foltergenre leidde, maar dat was nog eerder aan het handje. Saw IV kent enkele van de bloederigste momenten in de franchise tot nu toe.
Waar het in de vorige films naast erg bloederig, ook meestal best snel was als de slachtoffers gingen, gaat hier haast niemand op een vlotte manier ten gevolge van een gefaalde test. De lijdensweg is enorm en we zien er zeer veel van. Dit was nooit een reeks voor gevoelige zieltjes, maar het echt zware werk begint vanaf hier ook echt.
Wel merk je ook wel weer dat dit een “Bousmann” film is, door het camerawerk. Dat is enerzijds goed in zijn transities, maar ook weer die zeer snelle cuts, die duizelingwekkend zijn op een lastige manier. Één van de grote charmes van deze reeks nu is meteen ook hetgeen dat dit deel een beetje nekte tot het uitkwam: het horrorpolitiesoapgehalte die zeker vanaf dit punt de reeks begint te kenmerken. Deze film, als tussenstation in de reeks, wordt soms erg zwaar op vlak van expositie, met verklaringen voor details uit vorige films, terwijl het ook al volop bezig is de plotlijnen van volgende films op te zetten.
Als je de films kort op elkaar kan bekijken, is dit geen probleem, maar toen deze films uitkwamen, zat er elke keer een jaar tussen en die tijd speelde echt niet in het voordeel van deze film. Extra ironisch hierbij is het feit dat dan net dit deel enkele testen moet bevatten waar we dan weer te weinig informatie overkrijgen. Het ergste voorbeeld hierbij is de test in het mausoleum waarbij de spelers geen uitleg krijgen van wat van hen wordt verwacht en waarbij wij, de kijker, in het geval van één personage zelfs niet eens weten waarom hij getest wordt. Wat hier nu eigenlijk de opzet van was, is een vraag die tot op de dag vandaag onbeantwoord blijft. Als laatste minpunt van deze film is er een moment van absolute incompetentie van de politie op een plaats delict van de Jigsaw Killer. Dat voelde zo onverdiend en goedkoop aan, het is bijna iets voor in een horrorkomedie.
Saw IV is de reeks in een overgang van het oude regime naar een nieuw en legt hierbij een leuk verhaal op tafel. Een verhaal waarbij heel wat van wie John Kramer nu eigenlijk was uit de doeken gedaan wordt en waarbij we naar goede gewoonte ook weer heel wat wendingen en verrassingen op ons bordje krijgen. Het is duidelijk dat het verhaal van de Saw films één was die over meerdere delen verteld moest worden en charmant als dit zeker is, kent het wel het nadeel dat veel details wat verloren gaan als je elke keer een jaar moet wachten op het volgende deel van de puzzel. Verder is dit ook het deel in de reeks waar er vol gekozen wordt voor brute folterfilmhorror.
Waar Saw III nog aan het tasten was, gaat deze er vol voor met enkele erg sadistische en best uitgebreide gore scènes. Er zijn natuurlijk ook enkele mindere momenten in de film. De gebruikelijke zwaktes van vorige films (die misschien ook meer smaak gerelateerd zijn) worden aangevuld met een gebrek aan informatie over bepaalde testen en slachtoffers (en die komt er ook gewoon niet, ook niet in latere delen) en het is ook opvallend hoe onvoorzichtig de politie handelt doorheen de film. Er worden grote risico’s genomen en ze betalen zelden goed uit voor hen. Ze weten nochtans als geen ander hoe gevaarlijk Jigsaw is. Maar toch is deze film best vermakelijk, zij het pas op z’n best als net de vorige delen hebt gezien en de volgende al hebt klaarstaan.
GENRE: HORROR, MYSTERY, THRILLER
JAAR: 2007
REGISSEUR: Darren Lynn Bousman
CAST: Tobin Bell, Lyriq Bent, Scott Patterson, Athena Karkanis
LAND: Verenigde Staten
