Na het bejubelde Jusqu’à la Garde is Xavier Legrand terug aan zet met alweer een nieuwe mokerslag Le Successeur of hoe een gevierd iemand door één foute beslissing genadeloos ten val komt. Net voor de parade op de rode loper tijdens het Filmfestival van Oostende kon Fast Forward een vlugge babbel maken met deze terecht trotse Franse cineast.
Dag Xavier. Jouw regiedebuut Jusqu’à la garde vergaarde zo maar eventjes vier Césars. Dat kan tellen voor een debuut. Dat moet zeker en vast de nodige deuren hebben geopend, niet?
Xavier: Absoluut, zeker omdat het mijn eerste film was. Dat is een proces dat eerder toevallig is ontstaan, want ik heb eigenlijk nooit de drang of ambitie gehad om regisseur te worden. Ik was overdonderd van het succes en de positieve kritieken dus dat heeft zeker en vast heel wat poortjes geopend.
Maar ook veel druk neem ik aan. Een bejubeld debuut impliceert namelijk ook dat je voor je toekomstige werk even sterk uit de hoek zal moeten blijven komen.
Xavier: Ook dat klopt (lacht). Het succes heeft me enorm geëmotioneerd, maar tegelijkertijd ook gesterkt. Heel wat collega’s kwamen mij vertellen dat ze Jusqu’à la garde een goede film vonden. Zo’n woorden sterkt toch het geloof in jezelf, bovendien heb ik het idee dat de Franse cinemawereld alsmaar democratischer is geworden. Hoewel die toenemende druk er wel is, zal ik wel altijd zoeken naar verhalen die ik absoluut wil vertellen.
In opdracht van CIIVISE, dat is de Onafhankelijke Commissie voor Incest en Seksueel Geweld tegen Kinderen, heb je meegewerkt aan een documentaire over mensen die getuigen over seksuele misbruik. Ben je daardoor bij het verhaal van Le Successeur gekomen?
Xavier: Toch niet. Op het moment dat ik de documentaire voor CIIVISE maakte, had ik reeds het scenario van Le Successeur geschreven. Het was nadat men Jusqu’à la garde zag dat de mensen van CIIVISE naar me toestapten om me te vragen of ik wilde meewerken aan hun project. Le Successeur wilde ik in de eerste plaats filmen omdat ik enorm onder de indruk was van de roman L’ascendant van Alexandre Postel die ik in handen kreeg tijdens de opnames van Jusqu’à la garde. Het idee dat het misdadige kwaad van generatie naar generatie overgaat boeide mij enorm.
Goed dat je over die generaties begint. Gaandeweg de film ontdekken we wat voor een klootzak de vader van de modekoning Elias Barnes wel is, maar in het begin zien we dat Elias ook op zijn beurt mensen benut om de top van de modewereld te bereiken. Toeval?
Xavier: Je hebt ergens wel gelijk. Toch is het in de eerste plaats de structuur van de modewereld die er hem toe verplicht om deze vrouwen te exploiteren zodanig dat hijzelf zijn imperium kan opbouwen, ook al zie je dat hij deze vrouwen respecteert. Hij beroept zich wel op hun perfectie, daarvoor zijn het ook mannequins, die bijna objecten zijn die in dienst staan van zijn creaties. Ik plaatste heel bewust het hoofdpersonage vanaf het begin op een troon zodat de afgrond waarin hij valt alleen maar dieper werd.
Heb je trouw het boek gevolgd?
Xavier: Zeker niet. Ik gunde mezelf de vrijheid om bepaalde aspecten uit Postels boek volledig te veranderen. Zo is het hoofdpersonage geen bekend iemand of woont de vader niet in Quebec, maar ergens in de Provence. Het boek toont weliswaar de val van een man, maar ik wilde echt dat het er één werd vanaf de twintigste verdieping (lacht). Ook de vriend van de vader kom je in de roman niet tegen. In feite behield ik alleen de penibele situatie, uiteraard wel met de toestemming van de auteur.
Zonder spoilers te vertellen kun je gerust zeggen dat Le Successeur een ontzettend moedige film is omdat het hoofdpersonage beslissingen neemt waardoor je je sympathie voor hem kan verliezen.
Xavier: Het leven bestaat nu eenmaal uit keuzes nemen en Elias kiest er overduidelijk de verkeerde uit omdat hij er volop van overtuigd is dat hij het slachtoffer is van zijn vader en diens daden. Doordat zijn vader een monster is, cijfert hij zichzelf volledig weg. De enige juiste methode van handelen is volgens hem degene die zijn vader zou kiezen. Elias is eigenlijk het archetype van de man die we zo vaak in de cinema zien: stoer wezen en zeker niet gaan huilen. Vele mensen vragen zich af waarom Elias de politie niet belt, maar in feite doet hij dat wel. Wel haakt hij de telefoon in omdat hij overmand geraakt door angst. We kunnen dat als mens wel begrijpen, maar het blijft wel een verkeerde keuze met verregaande gevolgen waardoor we het personage beginnen te oordelen op zijn daden. Het kwaad kan je overigens niet zo maar wegcijferen, het komt altijd terug.
Waar zijn de vrouwen in dit verhaal? Er is een zeldzame scène met de moeder die zich niks wil aantrekken van de hele geschiedenis, maar daar blijft het ook bij!
Xavier: Dat stuk uit het boek heb ik wel behouden. De moeder is er nog, maar ze heeft geen enkele betekenis in dit verhaal dat zich afspeelt in een mannenwereld. Het zijn de mannen die een juiste oplossing moeten proberen te vinden.
Waarom heb je die traanuitbarsting van Elias Barnes op het einde van die film zo extreem gemaakt?
Xavier : Omdat het moment waarop de identiteit van het slachtoffer bekend geraakt hetzelfde is als wanneer hij te weten komt welke mannequins zijn modewerk zullen presenteren. Een enorm contrast. Elias komt er niet alleen achter dat zijn vader een monster is, maar ook wie het slachtoffer is van zijn gruwelijke daden. Tot dan toe hield Elias zijn ogen gesloten, deels door een verkeerde keuze deels door lafheid waardoor de begrafenis voor Elias een soort van catharsis wordt.
Je hebt zeker en vast al gehoord van Marc Dutroux. Door hem kwam in België vaak de vraag aan bod of we humaan respect moeten tonen of niet voor dit soort monsters. In Le Successeur stel jij die vraag ook.
Xavier: Hoe erg het ook klinkt zijn monsters uiteindelijk geen monsters, maar wel nog altijd menselijke wezens. Dat is de reden waarom ik tegen het invoeren van de doodstraf ben. In de eerste plaats moeten we ons afvragen waarom mensen zulke monsters kunnen worden en vanuit die antwoorden onze lessen proberen te trekken.
Kon je Marc-André Grondin gemakkelijk overtuigen om zo’n zware rol te spelen?
Xavier: Er werd inderdaad veel gevraagd van Marc-André, zeker wat het uiten van emoties betreft. Het is misschien logisch dat ik dit zeg, maar Marc-André Grondin heeft deze taak op formidabele wijze volbracht. Hij is nu ook wel niet de eerste de beste (lacht) en staat in Frankrijk bekend als een zeer solide acteur. Ik wist wat hij in zijn mars had en liet hem genoeg vrijheid zodat hij zelf zijn personage wat kon invullen.
We krijgen hier een teken van je persagent dat je je moet klaarmaken voor de rode loper. Kan ik afsluiten met je te vragen wat jouw favoriete film aller tijden is?
Xavier: Dat is een zeer moeilijke vraag. Het antwoord kan alle dagen veranderen, afhankelijk van wat ik zoek in cinema. Ik vrees dat ik je ga moeten teleurstellen door te vertellen dat ik geen uitgesproken favoriet heb.
Dat staat genoteerd en ook het feit dat het publiek absoluut Le Successeur moet zien!
