Voor het zesde opeenvolgende jaar was SITGES (het Internationale Fantastische Filmfestival in Catalonië) de plek voor filmmakers die al een Méliès d’Argent op zak hadden en nu al hun hoop vestigden op de prestigieuze Méliès d’Or. Toen de winnaar voor de beste Europese genrekortfilm van het afgelopen jaar werd aangekondigd, vreesden we dat een klein rood hoedje met een angstaanjagend wezen eronder uit een gat of spleet tevoorschijn zou komen om er met de trofee vandoor te gaan, aangezien de Nederlandse productie Gnomes de hoofdprijs in de wacht sleepte. We bevrijdden regisseur Ruwan Heggelman uit de klauwen van de kleine monstertjes en spraken met hem over de korte film die brute moorden combineert met een dosis schattigheid.
Hoe is Gnomes ontstaan?
Dat is een lang verhaal. Toen ik 13 was, was ik een enorme fan van Richard Raaphorst, de legendarische Nederlandse filmmaker achter onder andere Frankenstein’s Army. Ik keek naar zijn trailers voor Worst Case Scenario en was er helemaal door geboeid. In 2013, op 22-jarige leeftijd, kreeg ik de kans om stage bij hem te lopen, waar hij me veel leerde over filmmaken, praktische effecten, en hoe je met beperkte middelen veel kunt visualiseren.
Vier jaar later woonde hij de première bij van Ik Kan Vliegen, een fantasy/drama/komedie die ik had gemaakt. Daarna benaderde hij me met een idee voor een kabouter-horrorfilm. Alles wat hij op dat moment had, was een buis die je in het gras kon plaatsen en een kabouterhoed die erdoorheen kon rennen. Het deed een beetje denken aan de haaienvin in Jaws. Hij kon het zich helemaal voorstellen en stelde voor om samen te werken, met mij als regisseur. Als fan was het een grote eer voor mij.
We begonnen te brainstormen over het verhaal dat we wilden vertellen. Moest het zich richten op de kabouters of de mensen? Uiteindelijk besloten we dat de kabouters de hoofdpersonages moesten zijn en gedurende de volgende 5 jaar begonnen we te draaien. We begonnen in maart 2018, aan het einde van de winter en het begin van de lente, met het idee van een hardloopster die verdwaalt omdat ze constant op haar telefoon kijkt, niet wetende welk gevaar ze tegemoet ging.
We filmden jaarlijks 1, 2 of 3 dagen, waarbij we geleidelijk het verhaal ontwikkelden. Het begon er steeds spannender uit te zien en we besloten het uit te breiden tot een volwaardige kortfilm, waarbij we dieper ingingen op de wereld van de kabouters. We onderzochten precies hoe ze werkten en bedachten een ecosysteem dat wij als mensen in stand houden, waarbij het afval dat we overal weggooien dient als hun huizen, machines, wapens, enzovoort.
Alle effecten zijn praktische effecten. Ik constateerde nauwelijks iets van CGI in de eindcredits. Waarom hebben jullie die keuze gemaakt?
Richard en ik waren het erover eens dat het praktische effecten moesten zijn. Hoewel we geen problemen hebben met CGI en visuele effecten, hadden we een verlangen naar praktische effecten. De meeste kabouters werden gemaakt door Richard en zijn poppenspelers, terwijl Stephan Vos de gore effecten verzorgde, zoals de ingewanden en het hoofd van de actrice.
We pasten de filosofie van de kabouters, namelijk het hergebruiken van alles, toe op de ganse productie. We begonnen met 3 poppen en kleedden ze steeds anders aan om de indruk te wekken dat het er honderden waren. We naaiden restjes aan elkaar voor nieuwe outfits.
Richard was helemaal in zijn element en speurde naar specifieke items. Zo kwam hij bijvoorbeeld terug met kippenpoten, die vervolgens de stokken voor de wapens werden. Hij zette alles ingenieus in elkaar.
Ben je toen via Richard in contact gekomen met de Mad Scientist Movement?
Ja, ik wilde een echte horrorfilm maken en de beste manier om dat te doen was met mijn mentor. Richard is sterk betrokken bij verschillende projecten van de Mad Scientists Movement (https://madsciencelab.nl/). Hij is altijd op zoek naar mensen met een coole pitch of een origineel idee.
Mogen we vragen naar de totale kosten van Gnomes?
Alles werd gedaan op basis van een no-budget. We deden het uit liefde voor het genre. Ik werkte aan verschillende projecten op dat moment, maar Gnomes was mijn kindje. Ik wijdde alle vrije tijd eraan en wilde dat het goed zou zijn. Iedereen die betrokken was, werd gedreven door passie, met als doel iets moois te creëren. Geleidelijk verschoof het doel naar het maken van een speelfilm.
Ben je destijds naar Cannes gegaan om investeerders te zoeken?
Het was mijn eerste keer in Cannes en we gingen op promotietour met een proof of concept. Een erg leuke ervaring waarbij er flink werd gedronken en ik veel interessante mensen sprak. Ik ontmoette daar veel makers van over de hele wereld die iets met genrefilm deden. Ik voelde me daar meteen erg thuis. Het was erg leuk en warm, maar helaas ook veel te kort. Ik was er maar 2 dagen.
Was de speelfilm al in de maak voordat je de Méliès d’Or won?
Ja, begin 2023 zijn we officieel een samenwerking aangegaan met 21 Labs en Sony. Gesprekken met tal van geïnteresseerde Amerikaanse producenten begonnen eind 2020. We zijn momenteel in de vroege ontwikkeling en alles gaat goed. Het voelt als een band die probeert uit te zoeken hoe ze hun album gaan uitbrengen. Alles beweegt in de juiste richting.
Hoe voelde het toen je eerst de Méliès d’Argent won op het Imagine Film Festival Amsterdam en daarna de Méliès d’Or in Sitges?
Ik was daar eerlijk gezegd niet op gefocust. Wanneer een film klaar is, hoop ik dat hij resoneert met het publiek en voor mij is het dan op naar het volgende project. Ik was blij dat Imagine het vertoonde, omdat het echte genre-liefhebbers aantrekt. De nominatie bij Imagine voelde als erkenning voor het werk dat we hadden gedaan en winnen was compleet onverwacht, maar voelde fantastisch.
De Méliès d’Or zelf was ik een beetje uit het oog verloren door alles wat er met Gnomes gebeurde. Ik kreeg een dag voor de ceremonie een telefoontje met het geweldige nieuws en een uitnodiging om aanwezig te zijn, maar helaas was ik toen erg ziek. Een ander crewlid accepteerde de prijs namens mij, en ik maakte een videoboodschap omdat ik anderen niet wilde besmetten. Winnen was de grootste eer die ik kon behalen.
Heeft de Méliès d’Or nieuwe deuren voor je geopend?
Het heeft zeker mijn mogelijkheden om met anderen in contact te komen vergroot. Wanneer ik nieuwe projecten naar voren breng, zal het ongetwijfeld deuren openen. Dat is voor mij het leukste aspect van filmmaken: samenwerken met anderen, bijdragen aan iets en samen in een creatieve bubbel duiken. Er komt zeker iets nieuws aan in de nabije toekomst en de erkenning zal daarbij helpen.
Heb je Gnomes zelf bij veel festivals in het Méliès-circuit gepresenteerd?
Minder dan ik zou hebben gewild. Gnomes werd overal vertoond en financieel was het alleen mogelijk om een paar internationale festivals bij te wonen. Tegelijkertijd werd ik overspoeld met vergaderingen met buitenlandse producenten. Ik werd verscheurd tussen dagen van films kijken en socializen op een festival of online vergaderingen houden en werken aan een mogelijke grote productie. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik het moeilijk vond om de balans te vinden. In Nederland deed ik wel een festivalrun, waarbij ik Imagine, het Nederlands Film Festival en Shortcutz bijwoonde.
Dat gezegd zijnde, benaderden online, dankzij de kracht van sociale media, veel mensen ons om te zeggen hoeveel ze van de film hielden. Dat was voor mij bijzonder aangenaam, en ik zorgde ervoor dat de rest van de crew de complimenten kreeg. De regisseur staat altijd in de schijnwerpers en wordt vaak aangesproken, maar zoveel mensen droegen creatief bij tijdens de pre-productie, opnames en finalisatie van deze film. Dat delen met een publiek was erg belonend en de reacties daarna waren nog waardevoller.
Heb je feedback gekregen van prominente figuren of idolen van jou?
Het is een cliché, maar elke reactie telt. De aandacht van mensen krijgen is moeilijk, dat geldt voor alles in het leven. De tijd nemen om je een bericht te sturen na het bekijken van iets is niet vanzelfsprekend.
Ik sprak met een paar mensen zoals Michael Dougherty van Krampus, een regisseur die ik erg bewonder. Hij was erg enthousiast over Gnomes. Ook mijn Nederlandse collega Matthijs van Heijningen Jr. stuurde een prachtige reactie. Ik weet dat James Wan de film heeft gezien. Ik heb niet met hem gesproken, maar als grote fan is het onwerkelijk om te horen dat hij van mijn korte film heeft genoten.
Je komt ook in contact met mensen die dezelfde liefde delen voor wat je doet, proberen een film te maken met praktische effecten of een unieke draai geven aan wat we al kennen. Het hebben van die gesprekken met medefilmmakers is fantastisch.
