De 50-jarige Amerikaanse acteur Jared Leto is, op z’n zachtst uitgedrukt, geen normaal persoon. Een opvallende verschijning, een unieke blik, een straffe persoonlijkheid, maar zeker iemand waar beslist ook een ferme hoek af is. Hij had ook even een muzikale carrière als zanger en gitarist van de rockband Thirty Seconds to Mars, die hij in 1998 oprichtte samen met zijn oudere broer Shannon Leto, maar is toch vooral bekend als een acteur die een straffe boon heeft voor ‘speciale rollen’.
Zijn meest recente huzarenprestatie leverde hij in Daniel Espinosa’s Marvel-heldenprent Morbius. Leto vertolkt er het bloeddorstige hoofdpersonage en ging, naar gewoonte, tot het absolute uiterste om de kwetsbare en stervende wetenschapper neer te zetten die aan een fatale bloedziekte lijdt. Er deden straffe verhalen – zoals steeds bij Leto’s vertolkingen – de ronde vanop de set tijdens de opnames. Leto zelf ligt daar echter niet wakker van en vindt het maar logisch dat een acteur tot het extreme doorgaat om het publiek te overtuigen dat de filmkarakters ‘écht’ zijn. Hij ziet zijn krachttoeren dan ook als deel van de job en inherent aan wie trots is om door het leven te gaan als verwoede method acteur.
Method Acting, een begrip of techniek die dankzij Leto momenteel hoge toppen scheert. Nochtans is method acting een leer die kan bogen op een heuse geschiedenis. Ik neem je dan ook graag even mee op trip naar het verleden en het prille begin van de baanbrekende manier van acteren die een revolutie teweegbracht in Hollywood.
Bij method acting geeft de acteur zich volledig om zich zo volkomen mogelijk te proberen inleven in de persoon die hij of zij gestalte moet geven. Om dit te bereiken gebruikt de acteur zijn eigen emoties en ervaringen teneinde het karakter zo geloofwaardig mogelijk weer te geven. Ofschoon de mysterieuze glans of het charisma dat sommige acteurs van nature uitstralen en zelfs potentieel in zich hebben, blijft het een moeilijke uitdaging om de blik van de kijker blijvend naar zich toe te trekken en het publiek te overtuigen dat het filmpersonage levensecht is. Het aanleren en onder de knie krijgen van deze technische vaardigheid, is precies wat method acting beoogt.
Voor deze techniek opgang maakte, acteerde men heel statisch en gaf men uiting aan gevoelens door overdreven grootse gebaren. Bij method acting gaat het erom een levensechte vertolking te geven, zonder overdrijvingen. De kiem van deze methode werd gelegd door de in 1863 in Moskou geboren acteur, regisseur en theatertheoreticus Konstantin Stanislavski. De techniek werd verder ontwikkeld in de legendarische New Yorkse Actors Studio. Deze gereputeerde organisatie waarvan professionele acteurs, theaterregisseurs en scenarioschrijvers lid konden worden, werd op 5 oktober 1947 opgericht door cineast Elia Kazan, theaterproducent/regisseur Cheryl Crawford, acteurscoach Robert Lewis en danseres-choreografe Anna Sokolow. Dit kwartet bood een opleiding aan acteurs die lid werden. In 1951 voegde de Joods-Amerikaanse acteur, regisseur, producer en acteerdocent Lee Strasberg zich bij de oorspronkelijke oprichters en dit tot zijn overlijden.
De Actors Studio is het best gekend voor haar inspanningen om de methodiek van method acting te verfijnen en te trainen in een gesloten groep waar acteurs onder elkaar zijn, risico’s kunnen nemen en hun talenten ontwikkelen zonder druk van de buitenwereld. Zonder briljante acteer- en docentpioniers als Michael Chekhov (neef van Anton en briljant leerling van Stanislavski), Stella Adler en Sanford Meisner over het hoofd te springen, is het toch Lee Strasberg die in de Verenigde Staten wordt aanzien als de belangrijkste promotor van method acting. Zijn acteerschool kreeg heel snel een goede reputatie en bracht een belangrijke lichting Hollywoodacteurs voort zoals onder meer Paul Newman, Al Pacino, Jane Fonda, James Dean, Dustin Hoffman, Jack Nicholson en Steve McQueen.
De parels aan de kroon van het reeds genoemde kransje elite-acteurs zijn beslist iconen als Marlon Brando (The Men, Apocalypse Now, The Godfather), Montgomery Clift (A Place in the Sun), Robert De Niro (Taxi Driver, Raging Bull) en uiteraard dé koning van het method acting Daniel Day Lewis met superprestaties in absolute meesterwerken als My Left Foot, In The Name Of The Father, Gangs Of New York, There Will Be Blood en Lincoln.
Niettegenstaande het method acting al dateert van eind jaren veertig, kan deze doorleefde techniek van alle tijden worden genoemd, is ze hipper dan ooit. Een trits acteurs van deze tijd laten zich niet afschrikken om ver, soms heel ver te gaan om overredend in de huid van hun personages te kruipen. Ze deinzen er vaak niet voor terug om tientallen kilo’s te vermageren of aan te komen, ongekende vaardigheden aan te leren, zich in vergelijkbare positie te plaatsen of om zich psychisch in te leven waardoor ze soms zichzelf ‘verliezen’ in een bepaalde rol.
Contemporaine voorbeelden hiervan zijn legio: de Brit Christian Bale was vel over been in de films The Machnist, Rescue Dawn en Velvet Goldmine en trainde zich een stevige spiermassa aan voor Batman Begins. Daarna kwam hij weer 44 kilogram aan om politicus Dick Cheney levensecht neer te zetten in Adam McKay’s biopic Vice. In Thor: Love and Thunder was hij bangelijk onherkenbaar in zijn banshee-lijkwade en kalk-witte facie in het afgeleefde lijf van super-vileine Gorrr aka The God Butcher. Hij deinsde er vervolgens ook niet voor terug om zijn gezicht te laten verhakkelen door diepe littekens en een loszittend glazen oog aan de zijde van Matthias Schoenerts in David O. Russells flauwe komedie Amsterdam.
Ook de bloedmooie Zuid-Afrikaanse Charlize Theron aarzelde niet om stapels pizza’s te verorberen om in het gedegenereerde en oververzadigde lichaam te kruipen van prostituée en serial-killer Aileen Wuornos ofte Damsel of Death in Patty Jenkins Oscar-prent Monster. Texiaan Matthew McConaughey is dankzij uitdagende rollen in onder meer Dallas Buyers Club en Gold ook een schoolvoorbeeld van een jojo-gewicht-method-acteur. Naast zovele andere mag zeker onze eigen topacteur Matthias Schoenaerts niet ontbreken voor zijn fenomenale krachttoer als oerkracht Jacky Vanmarsenille in Michaël R. Roskams Rundskop.
Denzel Washington en Will Smith ondergingen dan weer een intense en specifieke bokser training om historische legendes in respectievelijk Hurricane en Ali te incarneren. Zo leerde Joaquin Phoenix gitaar spelen als de beste om gestalte te geven aan Johnny – the man in black – Cash in I Walk The Line en vermagerde hij bijna tot zijn ruggengraat bijna door zijn huid stak om de sukkel Arthur Fleck te transformeren tot de angstaanjagende psychopaat Joker in Todd Phillips gelijknamige Oscar-crimethriller.
Dustin Hoffman bereidde zich op zijn beurt intens voor om zich in Rain Man als een ‘authentieke’ autist op het netvlies te branden. Een prachtvoorbeelden van een acteur die zich zodanig psychisch in hun personage inleefde en zowel op de set als daarbuiten in zijn rol bleef en een demon werd voor zichzelf en zijn entourage, is beslist Heath Ledger als The Joker in The Dark Knight. Op de set deed hij heel bewust vreemde dingen deed zoals continu rare zinnetjes en flarden teksten noteren tot hij er uiteindelijk zelf een beetje gek van werd. Adrien Brody wou ervaren hoe Wladyslaw Szpilman, een jood tijdens de Tweede Wereldoorlog die hij met verve vertolkte in The Pianist van Roman Polanski, zich voelde toen alles hem werd ontnomen. Daarom verkocht Brody zijn auto en zijn woning. Hij overleefde de opnames met twee zakken waarin al zijn spullen zaten en verklaarde achteraf dat hij nog lang zijn film alter-ego meezeulde in zijn dagelijks leven.
Margot Robbie vond het belangrijk om Tonya Harding alle eer aan te doen in de biopic I, Tonya. Ze leerde ijsschaatsen door weken aan een stuk te zwoegen op de ijspiste. Vijf dagen per week, vier uur per dag was ze op schaatsten te vinden en dat schema dreef haar door het dolle heen. Shia LaBeouf bevestigde tijdens de opnames van Lars von Triers Nymphomaniac een camera op zijn penis tijdens de seksscènes om de kijker op die manier de ‘volledige belevenis’ te kunnen aanbieden. Naar verluidt ging LaBeouf volledig door het lint en moesten zijn ‘goed bedoelde’ seksintenties meermaals worden teruggeschroefd.
En dat brengt ons terug bij Jared Leto, ongetwijfeld de huidige leading man van het method acting. Rol na rol kiest hij zorgvuldig uit en rijgt zo met enig leedvermaak de krans aan extreme figuren met vaak morbide neventrekjes, aan elkaar. Zo trakteerde hij zijn collega’s op de set van Suicide Squad waar Leto de kleurrijke doch gruwelijke The Joker vertolkte, onder andere met gebruikte condooms, seksspeeltjes, dode ratten en karkassen van varkens. Leto’s geintjes gingen zelfs zo ver dat mede-acteurs aangaven oprecht bang voor hem te zijn. Dat paste natuurlijk perfect in Leto’s aanpak waardoor hij zijn personage nog realistischer kon uitdiepen.
Voor Daren Aronofsky’s Requiem For A Dream, waarvoor hij in de huid kroop van die-hard-drugsverslaafde Harry Goldfarb, weigerde hij voor een periode van twee maanden om seks te hebben met zijn verloofde (Cameron Diaz nota bene) en viel hij ook nog eens zo’n vijftien kilogram af. Hij draaide op een bepaald moment op de set van zijn stokje als gevolg van een ziekte die hij opliep door ondervoeding. Dat kon Leto echter geen barst schelen. Hij wou van geen verzorging of pauze weten. Integendeel trok hij hij nog voor een periode van ongeveer twee weken de straten van Brooklyn in waar hij zich onder de outcasts mengde om te ‘voelen’ hoe dakloze junkies leefden.
Ook voor ‘onze’ Jaco Van Dormael overdonderde Leto zowel vriend als vijand door zijn dubbele incarnatie als de volwassen Nemo en zijn 117-jarige versie als laatste onsterfelijke mens die op vraag van een journalist op zijn fel vervaagde leven terugblikt in het visueel verbluffende Mr. Nobody. De uren die Leto moest doorbrengen om als stokoude Nemo te overtuigen, tarten ieders verbeelding.
In J.P. Schaefers crime-drama Chapter 27 stapte Leto in de schoenen van de gestoorde Texiaan Mark David Chapman die op de stoep van het New Yorkse Dakota-gebouw in 1980, vier kogels in het lichaam van John Lennon pompte met de legendarische dood van fab-Lennon tot gevolg. Om zichzelf figuurlijk op te blazen tot een papperige moordenaar dronk Leto elke avond een mengsel van gesmolten roomijs met sojasaus en olijfolie. Leto had nog maar eens de grens verlegd ofschoon de overtollige lipiden hem onherroepelijk dwongen een hele tijd in een rolstoel te zitten.
Voor zijn vertolking als hiv-positieve transgendervrouw Rayon in Jean-Marc Vallée’s Oscar-prent Dallas Buyers Club, viel Leto niet alleen meer dan dertig kilo af, hield hij een strak trimschema aan en bleef daarenboven ook gedurende het ganse productieproces van de film in zijn rol van Rayon. Hij vertelde dat hij als hij uit het busje stapte dat hem naar de set bracht, altijd hoge hakken aanhad. Deze extreem toegewijde inzet leverde hem wel de Oscar op voor de beste mannelijke bijrol.
Toen hij de rol van de blinde slechterik Niander Wallace in Blade Runner 2049 te pakken kreeg, schafte hij zich speciale contactlenzen aan die hij op de set – en ook vaak daarbuiten – droeg waardoor hij ook écht amper kon zien. Hij had zelfs een assistente nodig om hem te begeleiden. Voor zijn rol als de half geflipte Paolo, de zoon van Aldo Gucci (een rol voor Al Pacino), die in de jaren zestig hoofdontwerper voor Gucci was en later de vicepresident marketing van de Amerikaanse tak van het bedrijf werd in Ridley Scott’s House of Gucci, haalde Leto traditioneel weer alles uit de kast. Hij was niet alleen totaal onherkenbaar, maar snoof zelfs lijnen van een pittige pastasaus tot er bijna olijfolie door zijn aderen stroomde. Op die manier wou hij zich het Italiaans temperament van zijn maffe personage eigen maken. “Mijn rol van Gucci was mijn persoonlijke liefdesbrief aan Italië”, verklaarde Leto in een interview over zijn ironische, maar met de Golden Rasberry Award (prijs voor slechtste acteur van het jaar) bekroonde vertolking als acteur in een bijrol in House Of Gucci.
En bijna hield Mister Cameleon een verschot over aan de opnames van de Marvel-prent Morbius. In deze heldenfranchise liep hij tussen de opnames, net als zijn personage, altijd met krukken zelfs als hij naar het toilet moest. Hij gunde zichzelf geen enkel moment om rechtop te staan. Dat kostte zoveel tijd, dat de crew hem vroeg om de acteur in een rolstoel te mogen rondduwen opdat men op die manier enorm tijd kon besparen. Medeacteur Matt Smith die in de film eerst de vriend vertolkt van Morbius en zich later ontpopt tot zijn vijand, vreesde op een bepaald moment dat Leto blijvende letsels zou overhouden aan de ruggengraat door zijn consistent volgehouden slechte houding. Leto zelf zag het nochtans allemaal als deel van de job.
In WeCrashed, een recente Apple TV+-reeks waarin het waargebeurde verhaal wordt verteld over het ontstaan en het instorten van WeWork, het co-workingbedrijf dat de fysieke Facebook moest worden, kroop Leto in de huid Adam Neumann, de medestichter van WeWork. En opnieuw is hij hier perfect gecast als de megalomane en wereldvreemde ondernemer met rocksterallures die denkt Gods plaatsvervanger te zijn op aarde en economische en financiële orakels verkondigt met een dijk van een vreemd accent. Alweer een uitgelezen kolfje voor de mega-getalenteerde topacteur Leto.
En als je denkt dat zijn kameleontrekjes ver uitgeput raken, komt hij op de proppen met een nieuwe extreme prestatie of wat denk je van zijn dominante aanwezigheid in de nieuwe Disney-productie Haunted Mansion? In deze remake van de gelijknamige flop-flick met Eddie Murphy uit 2003, komt Leto op het scherm als de gevreesde en iconische slechterik The Hatbox Ghost. Opnieuw moet je scherp en alert toekijken en luisteren, wil je de wonder-acteur herkennen omwille van zijn afschrikwekkende gelaat, creepy outfit en akelige stem in deze nieuwe huis-van-de-muis familiekomedie. Bovendien is hij ook te spotten in talrijke gecamoufleerde gedaanten op diverse schilderijen die doorheen de ‘mansion’ de vochtige muren ‘versieren’. En last but not least, reïncarneert hij binnenkort nogmaals de misfit-dokter die lijdt aan een mysterieuze vampiristiche bloedziekte in Morbius 2. En hoe hij er zal uitzien en wat hij gaat uitspoken in Darren Aronofsky’s opkomende horrorprent Adrift over een ‘ghost ship’ met een occulte koers, blijft momenteel nog strikt geheim.
Het valt dus hoegenaamd niet te ontkennen dat Jared Leto buitengewoon hard werkt en toegewijd is aan zijn kunst. Zijn motto is: wat de gevolgen ook zijn, je moet altijd doorgaan. Hij is onuitputtelijke inspiratiebron voor velen uit de huidige en snel rijzende lichting acteurs. Ondanks zijn portfolio aan bevreemdende filmpersonages en zijn ontelbare metamorfosen wordt Leto niet zo graag een method actor genoemd. Hij vindt deze term te vaag en te pretentieus. Hij heeft liever dat men hem een ‘immersieve werker’ noemt. “Het is mijn taak om op de set te verschijnen en alles te geven wat ik in me heb. Overdreven voorbereid zijn, hoort daarbij. Ik moet presteren”, aldus Mister Leto. En laat dat nu net de definitie zijn van method acting.
