De Amerikaanse regisseur en scenarist Paul Thomas Anderson is een van de beter geïnspireerde filmmakers. Al zijn films etaleren zijn talent als eigengereide storyteller. Sedert Hard Eight, Boogie Nights en Magnolia wordt hij in één adem genoemd met Altman en Scorsese. Gerechtvaardigd, want zijn lang uitgesponnen, vernuftig georkestreerde en complexe studies over la condition humaine zijn stuk voor stuk overweldigend. “Als ik zo geniaal ben zoals men beweert, waarom zou ik me dan bescheiden moeten gedragen?” merkt hij ironisch op.
Maar met Punch-Drunk Love bewijst hij meteen dat hij heel wat bescheidener is, dan hij zich voordoet. Ogenschijnlijk is Punch-Drunk Love, een buitenbeentje in zijn diepzinnig, episch oeuvre. Punch-Drunk Love is een lichtvoetige komedie die is gehuld in een hevig regenboogcoloriet en die – tot grote spijt van de die hard PT.A.-aficionado’s slechts anderhalf uur duurt en inzoomt op één personage in de plaats van het gebruikelijke dozijn.
Het verhaal speelt zich af in de broeierig hete San Fernando Valley, niet toevallig de geboortestek van Anderson. “Als je een persoonlijke film maakt, situeer je die best in een omgeving die je zelf door en door kent. In ben opgegroeid in deze lelijke en communicatiearme suburb van Hollywood. Een locatie die perfect aanleunt bij de gestoorde gemoedstoestand van het hoofdpersonage”. Ogenschijnlijk dus, want in de lijn van de verwachting is Punch-Drunk Love geen banaal portret van twee alledaagse individuen.
Integendeel, het pentimento onthult een bijzonder gecompliceerde love story tussen twee gefrustreerde would-be-outcasts. Barry Egan (Adam Sandler) is helemaal geschift. Niet verwonderlijk wanneer je bent opgegroeid tussen zeven kakelende en dominante zussen, die je voortdurend voor gay boy uitschelden. Als wacky volwassene heeft hij zich afgesneden van de samenleving en speelt hij in zijn bijna klinische hangar, het op voorhand uitgekiende rolletje van een alles-onder-controle-hebbende-manager. Met het blauwe maatpak als een niet efficiënte, pathetische camouflage voor zijn ware ego, getekend door een laag zelfbeeld, schrijnende eenzaamheid, ongecontroleerde agressie en driftig antisociaal gedrag. Bovendien heeft Egan een excentriek trekje: hij koopt zowaar alle pudding in de supermarkten op. Hij hoopt daarmee ooit de wereld rond te vliegen tegen een nultarief.
Anderson: “Om te onderstrepen hoe dun de grens tussen realiteit en absurditeit vaak is, moet je weten dat deze pudding-aberratie een waar gebeurde anekdote is uit het leven van een zekere David Phillips, een burgerlijk ingenieur aan de universiteit van California”.
Wanneer een harmonium in Egans straat wordt gedropt, verandert dat zijn leven compleet. Hoewel heel onzeker, verlaat hij uit nieuwsgierigheid zijn vertrouwde werkomgeving en ontmoet de egocentrische, psychisch disfunctionele maar knappe Lena (Emily Watson). Overstuur snakt de eenzaat naar humaan contact, maar komt hij ’s avonds voor een babbel ongewild bij een sekslijn terecht. Wanneer hij totaal ten onrechte door deze ongure compagnie wordt gechanteerd en daardoor mogelijks Lena kan kwijtspelen, slaan bij Egan warempel alle stoppen door.
Dit magisch-psychedelische sprookje over eenzaamheid sluit dus wonderlijk wel aan bij Andersons vorige, meer ambitieus diepzinnig opgezette werk, Punch-Drunk Love is absurder en van meet af aan surrealistisch. Hij geeft ook graag toe waar hij de mosterd haalde. “Ik heb me geïnspireerd op het aparte universum van Jacques Tati voor wie ik een enorme bewondering heb. Zijn films zijn universeel en ik droom ervan om ooit een film te realiseren die geen ondertiteling nodig heeft”. Ook in Punch-Drunk Love zijn de personages opnieuw bijzonder zorgvuldig uitgewerkt. Tegen alle verwachtingen in, is de aanwezigheid van de door niet iedereen geliefde standup komiek Adam Sandler, gewoon een schitterend geslaagde vondst. “Ik heb hem deze rol heel bewust op het lijf geschreven want ik wou perse met hem werken. Hij was gewoon de meest geschikte acteur om deze moeilijke opdracht tot een goed einde te brengen. Hij is gemotiveerd, toegewijd en professioneel. De manier waarop hij b.v. de danspasjes in de stijl van Fred Astaire uitvoert, vind ik adorabel. Laat Jim Carrey maar grienen!”.
Naast Sandler overeind blijven is geen makkie, maar Emily Watson slaagt er ondanks haar ingetogen personage voortreffelijk in, en bovendien geeft ze aan de amoureuze pas-de-deux-scènes ook nog een meerwaarde. “Emily Watson was mijn eerste keuze voor de rol van Lena. Ik zag haar in Breaking the Waves en meteen vond ik haar een dame met ballen zo groot als Manhattan”. De alweer talentvolle montage, het constant verrassende scenario, het energieke camerawerk, de doordringende klankband, de doorgedreven rechtlijnigheid van het verhaal en de oprechte teneur en vooral de strakke en stijlvolle regie, zijn uitnodigend voor meer dan één visie van deze betoverende, tedere en in Cannes terecht gelauwerde Punch-Drunk Love. Dus toch weer een Paul Thomas Anderson op z’n best.
Genre: komedie, drama, romance
Jaar: 2002
Regisseur: Paul Thomas Anderson
Cast: Adam Sandler, Emily Watson, Philip Seymour Hoffman
Land: Verenigde Staten
Speelduur: 95 minuten
