Dat vroeger meer kon dan nu staat buiten discussie. Volgens Catherine Robbe-Grillet – gewezen echtgenote van Alain Robbe-Grillet – heeft de huidige preutsheid er alleen maar voor gezorgd dat onze fantasie aan banden werd gelegd. Of dat nu ook betere films opleverde is een standpunt waar lang over geredetwist kan worden, feit is wel dat het tot titels leidde die nu compleet ondenkbaar zijn zonder de volledige patrouille van de zedenpolitie achter je aan te krijgen.
Le Jeu Avec Le Feu is één van de tien films die Alain Robbe-Grillet maakte en onlangs in de belangstelling kwam omdat hij deel uitmaakt van de Sylvia Kristel-box die uitkwam bij het Amerikaanse Cult Epics. Niet dat de Nederlandse diva er zo veel in voorkomt.
Alain Robbe-Grillet vergaarde eerst bekendheid als schrijver en nog wel met de steun van Samuel Beckett. Op 40-jarige leeftijd begon hij aan een carrière als scenarioschrijver en filmregisseur. Als scenarist is zijn bekendste werk zonder twijfel Last Year at Marienbad waarmee regisseur Alain Resnais in 1961 in Venetië de Gouden Leeuw won. De eerste film die hij zelf schreef en regisseerde was L’Immortelle met Françoise Brion waarmee hij de Louis Delluc-prijs won.
Zijn stijl ligt allesbehalve voor de hand en een wederkerend fenomeen is dat de verhalen vaak gaan over jonge vrouwen die gekidnapt worden. Het is een fetisj als een ander. Robbe-Grillet was een relschopper, maar wel één die kon rekenen op de medewerking van schoon Frans volk waaronder Jean-Louis Trintignant.
De laatste zin van de film – uitgesproken door Jean-Louis Trintignant- is dan ook dat hij niets van het scenario heeft begrepen. Dat moetje als kijker zeker en vast ook niet doen. De film is een soort van comic book (weliswaar met een perverse inslag) die nouvelle vague-gewijs alle regels van de logica aan haar laars lapt. Ook het surrealisme is een invloed – met Luis Buñuel als voorbeeld – en een majestueuze stijl die wat doet denken aan Daughters of Darkness van landgenoot Harry Kümel. Althans, visueel toch.
Alain Robbe-Grillet slaagde erin om zijn goede vriend Philippe Noiret te overhalen om mee te doen in de film. Noiret, die nooit verlegen zit voor een excentrieke rol en in Le Jeu Avec Le Feu wel zijn rol van bon vivant in La Grande Bouffe van Marco Ferreri lijkt te herhalen, schoot echter geen centimeter op met de regisseur. De spanning merk je maar al te goed in het acteerspel van Noiret die voluit gaat voor de laisser-faire methode.
Noiret speelt de rijke bankier Georges de Saxe, wiens dochter (Anicée Alvina) ontvoerd wordt. Of beter dat veinst ze, maar haar vader speelt het spelletje mee en huurt de louche detective Frantz (Jean-Louis Trintignant met belachelijke nepsnor) in om haar terug te vinden. Het is een tocht die leidt naar een maison close (overigens opgenomen in de Opéra-Comique in Parijs) waar een loopje wordt genomen met de morele waarden.
Alain Robbe-Grillet schuwt onderwerpen als sadomasochisme, incest en bestialiteit niet. Ook al blijft het bij louter suggereren, wordt het nooit echt te ranzig en weet hij zijn provocerende beelden om te kleden tot iets kunstzinnigs. Een truc die in de jaren 70 bij de intellectuele elite wel meer lukte, denk maar aan The Night Porter van Liliana Cavani. Le Jeu Avec Le Feu doet qua onderwerp dan ook vaak denken aan Belle du Jour van Luis Buñuel.
De cameravoering van Yves Lafaye is nagenoeg perfect, ook al deed de man nadien alleen maar routineuze opdrachten zoals de tv-reeks rond Highlander. Wat er precies in het hoofd van Alain Robbe-Grillet omging is moeilijk te achterhalen, hoewel meestal gewoon om choquerende beelden ging, maar wel verpakt in een uiterst mooi gemaakte film. Weet waaraan je begint dus, want voor velen zal dit pure arty farty zijn, en wie weet hebben ze nog gelijk ook.
REGIE: Alain Robbe-Grillet
CAST : Jean-Louis Trintignant, Philippe Noiret, Anicée Alvina, Sylvia Kristel
JAAR: 1975
LAND : FRANKRIJK
GENRE : Drama, Surrealisme, Erotiek
