Vaak worden regisseurs groots door hun halfgare uitdagingen. Denk aan Werner Herzog in Fitzcarraldo die het krankzinnige idee kreeg om een stoomboot in de bijna ondoordringbare Amazone met de hulp van inheemse mankracht over een berg te laten tillen. Het gevolg was legendarische filmgeschiedenis, maar het kan ook door je vast te bijten in zogezegd onverfilmbare romans waar illustere voorgangers zich reeds in hebben vastgereden. Het beroemdste voorbeeld is zonder meer Dune van Frank Herbert waar zowel Alejandro Jodorowsky als David Lynch zich aan mispakten en het valt nog te bezien of Denis Villeneuve in deze missie slaagt.
Een meer obscuur, maar gelijkaardig voorbeeld is Il Deserto Dei Tartari van Dino Buzzati. Dit literaire werk werd in 1939 geschreven en werd bij ons vertaald als De woestijn van de Tartaren. Het beschrijft het verhaal van een jonge officier die getraind wordt om een militaire vestiging te beschermen tegen een onzichtbare vijand. In 1976 probeerde de Italiaanse cineast Valerio Zurlini deze roman reeds te verfilmen, maar na het zien van het resultaat besloot menig recensent dat men maar beter bij het boek was gebleven. Enfant terrible Jessica Woodworth, maker van een paar documentaires en een aantal langspeelfilms met echtgenoot Peter Brosens, trok zich daar niet al te veel van aan en vatte vol goede moed haar eigen interpretatie van het verhaal aan.
Met een crew waaronder heel wat Belgen, trok ze naar Sicilië om er in 33 dagen haar versie van het verhaal te verfilmen. Naar eigen zeggen gebruikte Woodworth bijna geen enkele dialoog uit het boek, maar was het haar te doen om de waanzin van de macht weer te geven. De realiteit met al zijn raadsels en een niet eens zo futuristisch gegeven, want wie in deze film het kostbare water bezit heeft mag zich een dictator wanen en zijn medemens onderwerpen aan allerlei sadistische spelletjes. Mad Max met een arthouse-touch, zeg maar.
We moeten er niet flauw om doen en er zeker geen extra bochten voor gaan nemen, Luka is eigenzinnige arthouse die voor een zeer niche publiek gemaakt is. Dat neemt niet weg dat Woodworth je meevoert naar een unieke wereld die prachtig gedragen wordt door een fabelachtige zwart-wit cinematografie van Virginie Surdej. Qua stijl doet het denken aan het baanbrekende werk van Anton Corbijn en dan de iconische videoclip Atmosphere van Joy Division in het bijzonder.
De camera zoemt zonder ophouden in op een kale bunker waar militairen opgeleid worden voor een vijand die op komst is, maar nog lang niet in zicht is. Een van de rekruten is de jonge Luka (jonas Smulders) die zich vrijwillig laat inlijven en getraind wordt door Master Tailor Gaston (een bijna karikaturale Sam Louwyck in overdrive) en talloze vernederingen moet ondergaan van majoor Raf (een imposante Jan Bijvoet) die onder het bewind staat van de generaal (Geraldine Chaplin wiens mannelijke gezicht genoeg op zich al genoeg is om van een spraakmakende acteerprestatie te spreken).
Veel gebeurt er niet in Luka, zeker niet op narratief vlak waarvan gehoorzaamheid, uithoudingsvermogen en opoffering de kernwoorden luiden. Woodsworth hanteert een unieke filmtaal die te nemen of te laten is en waarin de natuur de hoofdrolspeler is, terwijl de acteurs niet meer dan gedoemde pionnen van een apocalyptische omgeving zijn.
GENRE: sciencefiction
JAAR: 2023
REGISSEUR: Jessica Woodworth
CAST: Jonas Smulders, Geraldine Chaplin, Sam Louwyck, Jan Bijvoet
LAND: België, Nederland, Armenië, Bulgarije, Italië
