1985, de hoogdagen van de Video Nasties. Werkend als een censor voor de British Board of Film Classification, bestaat een werkdag voor Enid Baines uit het analyseren van extreme cinema om te besluiten of ze geschikt zijn publieke consumpties of niet. Alles dat niet voldoet aan de richtlijnen van censors als Enid, wordt onderworpen aan knipbeurten voor de problematische scènes als de makers geluk hebben of een volledige ban voor het werk in zijn geheel.
En weinig censors zijn zo scrupuleus als Enid. Maar dat is ook wat het volk van hen verwacht. Het is hun job om ervoor te zorgen dat te gruwelijk materiaal niet in de videotheken of de huiskamers terechtkomt. Zij moeten ervoor zorgen dat mensen niet de verkeerde ideeën kunnen krijgen van gewelddadige beelden. Wanneer een man gruwelijke feiten pleegt, die vervolgens door een journalist gelinkt wordt aan een film die Enid en een collega hebben goedgekeurd voor publicatie, is het ook meteen hun hoofd die op het kapblok van publieke opinie gaat.
Enid heeft echter wel iets belangrijker om zich druk over te maken. Er is een nieuwe film die een vreselijk trauma uit haar jeugd niet alleen naar boven haalt, maar het lijkt ook een griezelig accurate kopie te zijn van de gebeurtenissen van toen. Hoe kan dit? Tijd om eens op onderzoek uit te gaan, tot in de diepste krochten van shockcinema.
Ah, de tijd van de Video Nasties. Aan ieder die durft te beweren dat we nu in een tijdperk van ongeziene censuur leven, dan hebben jullie nog niets gezien. Veel van wat nu gemaakt kan worden, zou in de jaren ’80 nooit voorbij de British Board of Film Classification zijn geraakt en zou linea recta naar het lijst van de Video Nasties doorverwezen worden voor decennia. En dat betekende dus dat die films niet mocht worden ingevoerd in het Verenigd Koninkrijk en dat het verhuur of zelfs privébezit van dit materiaal als illegaal werd beschouwd.
En het is uit deze tijd van restricties dat het Britse Censor de mosterd haalt. In 2021 een hit op het genrefestivalcircuit, met een Méliès d’Or als kroon op het werk en nadien ook nog bedolven onder de positieve recensies, een kijkbeurt door ons kon dan ook niet langer uitblijven. Zonder er nog langer om heen te draaien, ja, Censor is een meesterwerk en een prachtige psychologische horrorfilm.
Een heerlijke stijlbreuk brengend op de vaak gestileerde en geïdealiseerde voorstelling van de eighties, in de zelden aflatende stroom aan nostalgieprojecten, Censor toont een grimmiger beeld van de jaren ’80. Een tijdperk waar moraalridders pas echt de dienst uitmaakte wanneer het aankwam op wat mensen konden bekijken en vooral horrorfilms de gebeten hond waren als het aankwam op het verklaren van hoge misdaadcijfers.
De film doet geen moeite om iets op te fleuren, terwijl het een erg fascinerend verhaal afspint met een al eerder unieke insteek. Het is eigenlijk zelden dat we een blik krijgen achter de werking van censuurbureaus, die onzichtbare bemoeimals en toch is dit geen film die gewoon blind op hen schiet of hun werk echt demoniseert. Het wqas een namelijk een job waar velen achterstonden en die ook voor werknemers als Enid behoorlijk stresserend kon zijn.
Zonder sociale media was het de telefoon die mensen ter handen namen om hun gal te spuwen en de bagger die ze over zich krijgt. Maar het zijn haar persoonlijke opvattingen rond geweld en onverwerkbare jeugdtrauma’s die haar pas echt een interessant figuur maken om te volgen doorheen de film.
Terwijl de film regelmatig naar censuur als een geheel kijkt, met enkele rake opmerkingen en vaststellingen doorheen de film, ligt de focus toch vooral op haar, haar pogingen te ontdekken wat er zoveel jaar geleden nu echt is gebeurd en haar gelijk te bewijzen. Dit alleen zou natuurlijk niet voldoende zijn om deze film de adoratie op te leveren die het uiteindelijk heeft gekregen. Tuurlijk komt daar meer bij kijken en dat meer is zonder twijfel de oogstrelende cinematografie.
Of dit bij de beste horrorfilms in jaren verdiend gerekend te worden, daarover zullen de meningen zeker en vast verdeeld zijn, maar op de vraag of dit bij de visueel mooiste horrors van de laatste jaren mag geteld worden, is ons antwoord een overtuigde ‘Ja!’. Het kleurenpallet van deze film is fantastisch, het lichtgebruik subliem en de overgangen geweldig. De toevoeging van en afwisseling met videocassette-footage voelt aan als een kers op de taart.
Dat laatste deed dan ook meteen dromen van een volbloed Analog Horror film én het is met een heel lichte spijt dat daar nooit echt die richting uitgaat. Het verhaal heeft het ook natuurlijk niet nodig maar het had leuk kunnen zijn. Maar ook zonder een graantje mee te pikken van wat weliswaar een verdelend genre is (sommigen vinden Analog Horror leuk, anderen zien het meer als Fast Fashion internethorror, dat daar mag blijven), zal deze film misschien niet ieders cup of British tea zijn.
Het is een film die in de eerste plaats zijn tijd neemt om zijn verhaal te vertellen, zonder enige haast of spoed en hierbij zelden bekende paadjes bewandeld. Wanneer het tempo dan toch omhoog gaat en het bloed begint te vloeien, met enkele leuke moorden, is dit ook terug op een erg eigenwijze manier aangepakt, enkel om dan te eindigen op een intrigerende kunstzinnige, maar zeker en vast ongewoon finalestuk. Het einde in het bijzonder is er één waar je echt voor moet zijn en meteen het meest verdelende aspect van de film vormt.
Het is altijd leuk om het werk van debuterende regisseurs te ontdekken, zeker in het horrorgenre is vers bloed altijd welkom maar met Censor weet de Welshe regisseuse Prano Bailey-Bond toch een serieus diepe indruk achter te laten. Wat een schot in de roos en wat een terechte Mélièrs d’Or winnaar. Censor is een prachtige blend van psychologische horror en naargeestige filmgeschiedenis met een snuifje sociale commentaar op onze aanblik tegenover geweld in media.
Visueel verbluffend met een geweldig kleur- en lichtspel, Bailey-Bond en haar team brengen een eigenzinnige en duistere prent die toch eventjes blijft nazinderen, lang nadat de aftiteling is ingezet. Het hanteert zijn zwaarwichtige thema’s perfect en vormt een broodnodig contragewicht tegenover het overheersende fleurige eighties nostalgieflicks die nu al enkele jaren in de lift blijven zitten.
De flirts met het Analog Horror genre was fijn, mocht nog iets meer zijn maar wie weet, misschien een leuk idee voor een toekomstig project. Het is mogelijks wel niet iets voor iedereen maar in het bijzonder voor Vinegar Syndrome fans (die hadden trouwens met hun VSP- label ook een handje in zowel de distributie als in het leveren van beeldmateriaal hadden) is dit een aanwinst. Of gewoon leuk voor de mensen die het genrefilmfestivalgevoel eens vanuit hun eigen luie zetel wensen te beleven.
Genre: horror, mysterie
Jaar : 2021
Regisseur: Prano Bailey-Bond
Casrt: Niamh Algar, Michael Smiley, Vincent Franklin, Sophia La Porta
Land: UK
Speelduur: 84 minuten
