De in 1982 in Duffel geboren Tom Van Avermaet is een Vlaamse producer, scenarist en regisseur die na zijn kortfilm Droomtijd, internationaal doorbrak met de uitstekende kortfilm Dood van een Schaduw (2012) met Matthias Schoenaerts die een verbluffende vertolking neerzette in de rol van Nathan Rijckx, een overleden soldaat die in het limbo schaduwen verzamelt om zijn eigen ticket op een tweede leven af te kunnen kopen. Deze originele en sterke kortfilm werd genomineerd voor een Oscar en won de European Film Award voor Beste Europese Kortfilm.
Eerder dit jaar ging zijn nieuwste kortfilm Hearts of Stone met in de hoofdrol de bekende Zweedse actrice Noomi Rapace (The Girl with the Dragon Tattoo) , die ook een deel van de productie voor haar rekening nam. De film draait rond Paula die werkt als levend standbeeld en gevoelens krijgt voor een echt standbeeld (Jessica Barden) dat uiteindelijk tot leven komt. Hearts of Stone is net aan een geweldig parcours begonnen en zal ongetwijfeld op tal van festivals hoge ogen zal zetten.
“Als fervente filmliefhebber is het altijd een beetje hartverscheurend om een beperkte selectie te moeten maken uit de honderden (misschien duizenden) films die me doorheen mijn kijkersleven geraakt hebben, maar toch zal ik mijn best doen om vijf tips te geven, telkens (naar mijn bescheiden mening) meesterwerken die een onuitwisbare indruk op me hebben gemaakt.”, aldus Tom.
Hierbij zijn filmkeuzes:
BARRY LYNDON (Stanley Kubrick)
Het recente overlijden van Ryan O’Neal, de protagonist van dit prachtige kostuumdrama, maakt het eens te meer relevant om een extra schijnwerper te plaatsen op Barry Lyndon. Het is geen geheim dat ik een groot bewonderaar ben van het onmiskenbare genie van Stanley Kubrick, de regisseur van dit epos. Dit is dan ook de film waarvoor hij, volgens de vele complotdenkers, de Amerikaanse maanlanding heeft gefaket. De vele kaarsverlichte scènes konden namelijk enkel zo authentiek gecapteerd worden met de hulp van een speciale door NASA ontwikkelde lens.
Waar of niet, de film doorstaat de test des tijds met een schilderlijke pracht die weinig anderen hebben kunnen benaderen. Ik heb het voorrecht gehad om Leon Vitali, die Lyndon’s vijandige stiefzoon met verve vertolkt, ook persoonlijk te ontmoeten toen we samen in de jury van het Durres Film Festival zaten, een man die na zijn vertolking hier ook Kubricks vaste assistent werd. De film is niet degene die meestal naar voren wordt geschoven als men over de meesterfilmer spreekt, maar voor mij blijft het mijn persoonlijke favoriet binnen zijn impactvolle oeuvre. Geen andere film weet de term ‘every frame a painting/elk beeld een schilderij’ naar mijn mening zo perfect te belichamen.
REQUIEM FOR A DREAM (Darren Aronofsky)
Er zijn veel films waar ik van houd, maar er zijn er maar enkele die me echt gedreven hebben om zelf regisseur te willen worden. Eén daarvan is Requiem for a Dream, een hypnotiserende en hallucinerende koortsdroom die de kijker meeneemt in de neerwaartse spiraal van vier drugsverslaafden. Deze perfecte getimede combinatie van krachtige beeldtaal, afgemeten montage en ijzersterke vertolkingen (met een magistrale Ellen Burstyn) zorgde bij mij voor een emotionele uppercut. Ook de bezwerende score van Clint Mansell bleef nog lang nazinderen na het bekijken van de film. Perfect geadapteerd van co-scenarist Hubert Selby Jr.’s boek (die ook een cameo in de film heeft), is dit pareltje als geen ander een bewijs van het enorme talent van Aronofsky en het georkestreerde samenspel van alle filmische facetten maken zijn tweede langspeler tot één van de meest gelauwerde ‘feel bad’-films.
A SHORT FILM ABOUT LOVE (Krzysztof Kieślowski)
Eigenlijk wilde ik hier eerst een beetje valsspelen en Dekalog kiezen, de tiendelige serie van filmpoet Kieślowksi waar A Short Film About Love in verkorte versie zijn oorsprong vond. Twee van de episodes werden later verlengt naar langspeelformaat, maar alle afleveringen, elk geïnspireerd door één van de tien geboden, zijn een perfect voorbeeld van de gelaagde filmkunst die de Poolse cineast wist te verwezenlijken.
A Short Film About Love toont ons de karakterschets van een eenzame jonge postbeambte die met een Hitchcockiaans voyeurisme met zijn telescoop een overbuur begint de bespioneren. Langzaam maar zeker groeit zijn hopeloze liefde voor haar en probeert hij ook echt contact met haar te zoeken. Met een merkwaardige sensibiliteit zowel in beeldtaal als acteursregie wist Kieślowksi me te betoveren en iets dat zowel heel tijdsgebonden als tijdeloos aanvoelt te creëren. De film steekt vol beelden die ik me blijf herinneren, zoals wanneer de hoofdrolspeler met een schreeuw van wanhoop twee ijspegels tegen zijn wangen drukt of een omgekeerde captatie van zijn oog vergroot door de telescooplens.
De film toont als geen ander hoe obsessie en onbeantwoorde liefde zo snel hand in hand gaan, maar de tederheid waarmee de filmmaker dit thema behandelt, is me altijd bijgebleven. Elke filmliefhebber moet deze film en bij verlenging de hele Dekalog, toch een keer in zijn leven hebben meegemaakt.
PAN’S LABYRINTH (Guillermo Del Toro)
Soms word je als filmmaker wel eens gevraagd welke bestaande film jij graag zou willen hebben gemaakt. Twee films komen dan steeds bij me op, waarvan Pan’s Labyrinth er een is (de tweede houd ik misschien voor mezelf als ik nog eens tips mag geven). Guillermo Del Toro weet met deze moderne fabel op fantastische wijze de gruwel van oorlog en de kracht van verbeelding met elkaar te combineren. Beklijvende vertolkingen worden gecapteerd in een betoverende synergie van kleur en compositie waar de maker ons telkens de vraag doet stellen wie de grootste monsters zijn, degenen die in legendes leven of degene die menselijk conflict naar de oppervlakte doet rijzen.
Met een knipoog naar Alice in Wonderland, voert Del Toro ons mee in een wereld waar de grens tussen realiteit en droom steeds meer begint te vervagen, een stijl die ik als geen ander bewonder en apprecieer. Zijn verwezenlijking om een verhaal over de Spaanse Burgeroorlog met een eigen mythologie te verheffen tot een iconisch filmwonder, is als geen ander een inspiratie. Ook zoals bij zoveel van de films waar ik van houd, speelt de muzikale begeleiding een cruciale rol en Javier Navarrete’s muziek vormt bijna een extra personage. Gemaakt in Spanje door een Mexicaanse regisseur met steun uit Amerika, toont ook aan hoe internationale samenwerking van talent en middelen tot iets echt uniek kan leiden. Del Toro’s verhaal in de filmgeschiedenis is nog zeker niet uitgeschreven, maar met deze film heeft hij toch wel een merkwaardige mijlpaal neergezet.
GRAVE OF THE FIREFLIES (Isao Takahata)
“September 21, 1945…dit was de nacht dat ik stierf… “ Een van de sterkste openingszinnen die ik ooit heb mogen horen, maar niet meteen een die je zou verwachten van een door Studio Ghibli geproduceerde animatiefilm. Er zijn weinig films waar ik zelfs bij de gedachte aan de film, emotioneel word en de laatste van mijn keuzes is dan ook een oorlogsdrama zonder vergelijk. Ik heb altijd een grote liefde gehad voor animatiefilm, het was dan ook een persoonlijk voorrecht om in Raoul Servais, één van ‘s werelds animatiegrootheden, als mentor te hebben mogen meemaken.
Zijn films kan ik natuurlijk ook ten volste aanraden. Het blijft toch een van deze kunstvorm die ik steeds aan mensen suggereer die een soms wat beperkt beeld hebben van het medium, dat zo ruim, creatief en gevarieerd is (en zeker niet enkel voor kinderen is bedoeld). Dit immens krachtige oorlogsdrama is spijtig genoeg actueler dan ooit en schijnt een licht op degene die in deze situaties de meest kwetsbare slachtoffers zijn, namelijk de kinderen die achterblijven.
We volgen het verhaal van Seita en Setsuko, broer en zus, die in een door oorlog verscheurd Japan, samen proberen te overleven. Eigenlijk zou iedereen die momenteel aan de knoppen zit bij de diverse ‘theaters of war’ in de wereld verplicht moeten worden om deze film te bekijken. Misschien is het valse hoop dat het iets zou veranderen, maar toch ken ik niet veel mensen die deze film hebben bekeken en gevoelloos zijn gebleven. Er is me verteld dat zoals Amerikanen met kerst telkens It’s a Wonderful Life bekijken, deze film steevast in Japan wordt vertoond. Beide films zullen een heel andere ervaring teweegbrengen, maar die van Grave of the Fireflies zal zeker niet minder krachtig zijn.
