Dalloway 

Clarissa is een romancier of beter gezegd zou dat kunnen zijn, mocht een writer’s block haar niet verhinderen haar volgende boek op papier te krijgen. Tot nu toe kende ze succes met romantische verhalen voor jongeren, maar sinds de zelfmoord van haar zoon komt ze niet meer aan schrijven toe.

Daarom neemt Clarissa haar intrek in het hypermoderne Ludovico Arts Centrer waar men jonge kunstenaars via ultra-gesofisticeerde AI, efficiënt bijstaat om de zo perfect mogelijke roman te helpen creëren. In deze kunstenaarsresidentie krijgt Clarissa een volledig door domotica gestuurd appartement waar Dalloway, een kunstmatige intelligentie (KI), fungeert als geniale digi-partner. Dalloway maakt haar wakker, vraagt hoe het met haar gaat, helpt haar bij het organiseren van haar dagelijks leven, neemt haar telefoons aan en herinnert haar eraan dat ze ‘moet’ schrijven.

Clarissa’s nieuwe project is een boek op punt proberen te zetten over de laatste uren van de befaamde Britse feministische auteur Virginia Woolf, vlak voor haar zelfmoord, uiteraard met de hulp van Dalloway. Al snel voelt Clarissa zich serieus onder druk gezet door de alsmaar persoonlijker wordende vragen van Dalloway. En wanneer Mathias, een andere kunstenaar die ook verblijft in de residentie, haar influistert dat de KI getraind wordt om de kunstenaars te vervangen, wordt het haar te veel en glijdt ze weg in diepe paranoia.

Dalloway is de nieuwe film van de Franse scenarist en cineast Yann Gozlan die zich eerder liet opmerken met de thrillers Visions, Boîte Noir, Burn Out en Un Homme Idéal. Dalloway is gebaseerd op het boek Les Fleurs de l’Ombre (De Bloemen van de Schaduw) van de Frans-Britse topauteur Tatiana de Rosnay (Een Parijse Affaire, De Laatste Zomer en het bijzonder succesvolle Haar naam was Sarah, verfilmd in 2010 door Gilles Paquet-Brenner als Elle s’appelait Sarah) en sluit perfect aan bij Gozlans passie voor mysterieuze rillers.

Het de Rosnay’s Dalloway-verhaal heeft best potentieel in huis om er een intrigerende ‘slimme’ thriller uit te distilleren. Als kijker wrijf je je trouwens in de introductiescènes van de film al verlekkerd in de handen want die steken vol knap bedachte verwijzingen. De naam Ludovico-instituut refereert bijvoorbeeld naar de Ludovico-methode, de extreme aversietherapie uit Anthony Burgess’ roman A Clockwork Orange en onsterfelijk verfilmd door Stanley Kubrick. De KI in Clarisse’s vertrek – ingesproken door het iconische Franse popidool Mylène Farmer – draagt de naam Dalloway net als de heldin van Virginia Woolfs vierde roman Mrs. Dalloway (die overigens óók Clarissa heet), dus net als het hoofdpersonage in de film. Heerlijk!

Doch het aanvankelijke braincandy muteert snel in ontgoocheling want regisseur Gozlan serveert daarna slechts een koele, overgedesignde en psychologisch geladen slash paranoia-huis-thriller waarin technologie niet alleen binnendringt, maar ook alles overneemt. De prent speelt zich volledig af in een strak ontworpen woning waar het exterieur nauwelijks betekenis heeft en alle onrust en dreiging binnen zit, zowel in de muren als in de hoofden van de personages.

Sommige zinnen uit de aan de basis liggende roman, lijken niet alleen letterlijk in het scenario terechtgekomen, maar worden ook op heel nadrukkelijke wijze door de acteurs uitgesproken. Je ziet het trouwens de personages aan wanneer de uitdrukkelijke regieaanwijzingen van de filmmaker bijna kunstmatig en gedwee involgen, zoals bijvoorbeeld: “neem nu hautain een slok wijn” of “kijk precies op dat moment heel verbaasd”. Onnatuurlijk, ongeloofwaardig en stram. Maar daarmee houdt het niet op want ook de dialogen op zich zijn vreemd en houterig. Niemand in de film spreekt zoals échte mensen van vlees en bloed.

Geen makkelijke taak dus voor klasse-acteurs als Cécile de France (L’auberge Espagnole, Le Gamin au Vélo, Hereafter, Soeur Sourire), Lars Mikkelsen (Borgen, Headhunter en de broer van Mads), Anna Mouglalis (Mickey 17, L’événement) en Frédéric Pierrot (Plisse, Jeune et Jolie, Grâce à Dieu) om onder zulke omstandigheden te excelleren. Zo komt ‘onze’ Cécile de France – toch een A-lister – niet verder dan een gekwelde blik vol lijden. Zelfs Lars Mikkelsen, doorgaans een betrouwbare acteur, krijgt niet meer aangereikt dan teksten die geschreven lijken door een zwak afgestelde versie van ChatGPT. Jammer van het verspilde talent.

Het is trouwens heel moeilijk om verder iets positiefs over Dalloway te zeggen. Oké, de production design en de gebouwen, interieurs en tot de verbeeldingsprekende functies van domotica zijn uitstekend esthetisch en futuristisch fijn vormgegeven en de dagelijkse verplichte gezondheidstests die Clarissa moet ondergaan, zijn eveneens wel een charmant detail. Maar daar houden de pluspunten ook mee op.

De sleutelmomenten in Dalloway zijn niet per se voorspelbaar, maar toch ontbreekt het deze scifi-thriller aan elke vorm van spanning. Clarissa moet zich opgejaagd, bespied en angstig voelen en dat wordt de kijker wel heel duidelijk gemaakt door enerzijds de camera speciaal dicht in haar nabijheid te brengen en anderzijds op die specifieke momenten luide enge muziek aan het publiek op te dringen. Regisseur Gozlan had dit veel subtieler en doeltreffender kunnen uitwerken.

De hoofdpersonages lijken bovendien op onveranderde, eendimensionale archetypes: de ondankbare dochter, de bezorgde ex-man, de alleenstaande getroebleerde en achterdochtige schrijfster, de opdringerige dubbelzinnige directeur van het instituut en de toevallige passant die onheil aankondigt in gekunstelde verbale telegramstijl. Andere pijnlijke clichés, zoals hackers die voor schermen vol groene letters op zwarte achtergrond zitten, maken het beeld van deze liefdeloos gemaakte productie compleet.

Andere toch boeiende en relevant contemporaine thema’s of risico’s rond KI worden helemaal niet aangeraakt. Motieven worden aangestipt, maar nooit uitgewerkt, nevenplots lopen dood. De wezenlijke vragen over kunst, creativiteit en inspiratie blijven onbeantwoord. Wat overblijft is een visueel fraaie, maar klassieke paranoiathriller vol onbenutte kansen, die draait rond de aloude dooddoener: alleen maar omdat je paranoïde bent, wil nog niet zeggen dat ze je níet bespioneren. Kortom: Dalloway is een zielloos glanzend omhulsel.

Genre: thriller, drama
Jaar: 2025
Regisseur: Yann Gozlan
Cast: Cécile de France, Lars Mikkelsen, Anna Mouglalis, Mylène Farmer, Frédéric Pierrot
Land: Frankrijk, België
Speelduur: 110 minuten