Hoewel iedere film van Paul Schrader een apart avontuur inhoudt en een eigen wereldje schept, kun je (op Blue Collar misschien na) de essentie van de meeste van zijn films tot één zin herleiden: een loner die zich niet thuis voelt in de maatschappij en die daar op zijn manier tegen vecht. Het begon allemaal met Taxi Driver van Scorsese, waarvan Schrader het scenario schreef. Tijdens de screening van First Reformed op het FilmFestival van Rotterdam merkte Schrader overigens laconiek op dat hij achteraf zelf ook de treffende gelijkenissen tussen First Reformed en Taxi Driver zag.
Deze keer is de getormenteerde ziel geen Vietnamveteraan die zich bekommert om een kinderhoertje of zoals in The Card Counter een gokker met een duister militair verleden, maar wel een pastoor.
Eerwaarde Toller (een perfect acterende Ethan Hawke) weet niet goed meer wat er rondom hem aan de hand is. Het bloed in zijn urine wijst op een zware ziekte en de kerk van de First Reformed waar hij zijn misdiensten voorleest, blijft bijna keer op keer leeg. De zwangere Mary (Amanda Seyfried) is nog een van de weinige pilaarbijters van het kerkje. De vrouw maakt zich zorgen om haar man die zich net iets te veel toelegt op zijn vrijwilligerswerk bij een organisatie die zich inzet voor het klimaat.
Haar man vindt het ongehoord dat er in de wereld zoals die er nu aan toe is nog een kind gebaard wordt en hij dringt dan ook aan op een abortus. Mary zoekt het reddende antwoord van de pastoor. Helaas zit Toller al zo met zichzelf in de knoop dat hij zichzelf vragen stelt over zijn goddelijke missie en meer en meer afwijkt van de bevelen die hem van hogerhand worden opgedragen.
De innerlijke strijd met geloofsprincipes is een thema dat je vaak terugvindt in de films van Schrader en dat heeft alles te maken met het strenge Calvinisme waarmee de cineast is opgegroeid, waarvan de excentrieke scenario’s bijna een persoonlijke catharsis zijn geworden.
In dat opzicht is First Reformed dan ook één van de meest directe films die hij ooit heeft gemaakt, ook al liet de filmmaker zich inspireren door Diary Of A Country Priest van Robert Bresson, Winter Light van Ingmar Bergman en het werk van de Deen Carl Theodor Dreyer.
Schrader koos expliciet voor het 1.33:1-beeld, waardoor alles dus in een vierkant beeld komt te staan en dat om de claustrofobie te benadrukken. Het was een gedachte die bij hem opkwam nadat hij Ida van Pawel Pawlikowski zag en het is een idee dat ongelooflijk goed werkt. De kamers zijn zo goed als leeg, hebben door de witte verf geen greintje gevoel en onderstrepen het feit dat zijn thuis in feite zijn gevangenis is.
Paul Schrader overwoog eerst om Jake Gyllenhaal of Oscar Isaac voor de hoofdrol te casten, maar hij koos uiteindelijk voor Ethan Hawke, die tien jaar ouder was dan de andere twee. Volgens Schrader had Hawke sowieso een perfecte look om de wereldmoeheid te tonen die bij deze rol paste. En dat klopt. Hawke speelt integer, is karig met zijn woorden maar straalt een gevaar uit voor zichzelf en zijn omgeving.
First Reformed is niet meteen de gemakkelijkste cinema die er is, daar is het allemaal net iets te subtiel en te ingetogen voor, maar het is niet zonder reden dat dit drama, waar Schrader een Oscarnominatie aan overhield, vaak wordt gezien als één van de beste uit zijn oeuvre, en dat wil toch heel wat zeggen.
GENRE: drama
JAAR: 2017
REGISSEUR: Paul Schrader
CAST: Amanda Seyfried, Ethan Hawke, Cedric the Entertainer, Michael Gaston, Philip Ettinger, Victoria Hill
LAND: USA
