Hoewel Federico Fellini niet echt een neorealist was, wordt hij wel als een van de belangrijkste regisseurs van deze stroming beschouwd. Met La Strada (1954) brak hij internationaal door. Maar een paar jaar later liet hij zijn klassiek narratieve films voor wat ze waren en ging hij met Otto e Mezzo (1963) een heel persoonlijk pad op.
Il Casanova di Federico Fellini (1976) werd zijn laatste meesterwerk. De prent belicht het ongelukkige leven van de beruchte Italiaanse minnaar-intellectueel Giacomo Casanova (1725-1798) in de tweede helft van de 18de eeuw. Dichter, schrijver, politicus en libertijn Giacomo Casanova (Donald Sutherland) zoekt liefde bij verschillende vrouwen in verschillende landen. Maar de vrouw die hij echt wil, een courtisane, verlaat hem voor een belangrijke staatsman; zijn weinig tedere moeder wil hem niet in haar buurt en de ouderdom begint stilaan toe te slaan. Uiteindelijk rest hem nog de herinnering aan het enige wezen waarmee hij het echt kon vinden: een mechanische pop.
De titel klopt alvast, want in elk shot merk je de vingerafdrukken van de grote Fellini. Hij beeldt de wereld van Casanova immers uit op de meest onrealistische manier. Of zeg, de meest surrealistisch-poëtisch manier. De decors zijn extravagant, maar tegelijkertijd ook minimalistisch. Zeeën bestaan uit plastieken vuilnisbakzakken en mist verhult vaak de ruwe studiodecors. Het is binnen deze artificiële omgeving dat Fellini via flashbacks het doen en laten van de libertijn beschrijft.
Zoals uitgebeeld door een fantastische Donald Sutherland – bijna was Robert Redford gecast, stel je voor – is Casanova zeker geen schoonheid, maar eerder een fijnbesnaarde sukkel op zoek naar de ultieme liefde. Die hoopt hij te vinden in excessen. Maar nog een geile non, een oudere dame met doodsverlangen, een stroeve intellectuele en een onbereikbare courtisane kunnen hem hoop op geluk geven. In zijn laatste levensdagen denkt Giacomo vooral terug aan de enkele uren die hij doorbracht met die mechanische pop. Wat genoeg zegt over de visie van Fellini op de man die alle vrouwen kon krijgen.
Il Casanova di Federico Fellini werd zonder twijfel een (laatste) hoogtepunt in het oeuvre van de Italiaanse meester. Op visueel vlak is het zijn meest adembenemend mooie prent en inhoudelijk voelt de film tegelijkertijd wanhopig en bloedeerlijk aan. Hij toont hier een man die nooit echte liefde mocht ervaren, maar er zo enorm naar snakte. Geen enkele film van Fellini bevat zoveel memorabele scènes of momenten die zo typisch zijn voor zijn stilistische aanpak: de seksscène die eigenlijk een erotische dans is; Casanova die zich te goed doet aan een giechelende non, terwijl haar minnaar toekijkt; de zee van zwarte zakken; het buffet met bijhorende dansvoorstelling; de bonte verzameling aartslelijke maar zeer fotogenieke smoelen; het ledikant met de versierder en zijn vrouwen dat als een stoomtrein even stilstaat en dan weer op gang komt en tenslotte de reeds eerder vermelde scène waarin Casanova de liefde bedrijft met de niet geheel willoze mechanische pop.
Leuk om weten is dat cineaste Diane Kurys een bijrolletje speelt. Het was haar laatste wapenfeit als actrice. Een jaar later maakte ze haar regiedebuut (Diabolo menthe). Hitchcock-fans zullen misschien acteur Reggie Nalder, een man met de smoel van een geboren slechterik, herkennen. Hij incarneerde de killer in The Man who knew too Much.
GENRE: drama, tragikomedie
JAAR: 1977
REGISSEUR: Federico Fellini
CAST: Donald Sutherland, Tina Aumont, Cicely Browne, Carmen Scarpitta, Clara Algranti, Daniela Gatti
LAND: Italië
