Aan de boomlange Paul Dano’s fysieke uiterlijk zie je toch nog een tikkeltje dat hij afstamt van migranten. Zijn paternale grootouders zijn van Slovakije (Pennsylvania) en bij zijn moeder stroomt er een mix van Australisch-Zweeds en Boheems Tsjechisch bloed door de aders. Paul is echter een ‘native New Yorker’ (geboren in Manhattan op 19 juni 1984), maar vooral een uitzonderlijk bezig man.
Dano’s acteurscarrière is opmerkelijk omdat die overwegend bestaat uit low-budget-films en uitstekende arthouse-prenten. Hoedje af dus voor zijn immer zorgvuldige keuzes om consequent de mainstreamfilms te ontwijken en er toch telkens de uitstekende indie-films.
Niet verwonderlijk dat hij aan het begin van zijn acteursloopbaan regelmatig werd genomineerd voor de Film Independent Spirit Award als Beste Mannelijke Nieuwkomer en die ook won in 2000 voor zijn briljante vertolking in L.I.E.
Bekendheid bij het grote publiek verwierf Dano met markante, meestal ingetogen en fragiele karakterinterpretaties in kassakrakers als Little Miss Sunshine, There Will Be Blood, Looper, Prisoners, 12 Years A Slave, Youth en recentelijk The Fabelmans en The Batman.
Maar Paul Dano is meer dan een uitstekend acteur. Vaak fungeert hij ook als producer (Gigantic, For Ellen, Ruby Spark, Wildlife). Om zich te ontspannen speelt hij gitaar bij de band Mook. Wij hadden een korte ontmoeting met Dano in Cannes naar aanleiding van zijn sterke betrokkenheid in Joon-ho Bongs nijlpaard-Netflix-avontuur Okja waarin hij het jasje aantrekt van Jay, de anti-multinational-ridder. Tijdens deze ontmoeting vertelde hij ons al dat hij ook plannen had om achter de camera plaats te nemen. Het was toen blijkbaar nog niet het moment om daar dieper op in te gaan. Het was voor ons dus hoegenaamd geen verrassing dat Paul Dano een jaar later naar het Filmfestival van Cannes terugkeerde langs de grote poort. Voor de 71ste editie werd zijn regiedebuut Wildlife geselecteerd voor de nevensectie Semaine De La Critique en als openingsfilm nota bene.
Wildlife speelt zich af in Montana in de jaren zestig. De veertienjarige Joe is het enig kind van huisvrouw Jeanette en Jerry, een ex-prof-golfer doch intussen gedegradeerd tot slecht betaalde onderhoudsman in de plaatselijke golfclub. Het gaat steeds slechter met het huwelijk van Joe’s ouders en wanneer Jerry op de koop toe onverwacht zijn baan verliest, besluit hij om zich aan te sluiten bij het vrijwilligersbrandweerkorps dat een verbeten strijd voert tegen de hevige en allesverwoestende bosbranden ergens rond de Canadese grens.
Wildlife is gebaseerd op het gelijknamige boek van Richard Ford dat geadapteerd werd door Dano in samenwerking met zijn verloofde Zoe Kazan (kleindochter van grootmeester Elia Kazan en dochter van scenarist/regisseur-echtpaar Nicholas Kazan en Robin Swicord) met wie hij al samenwerkte in Ruby Sparks en Meek’s Cuttoff. Wildlife is een minimalistische en kleinstedelijke saga over een disfunctioneel gezin dat progressief desintegreert.
In dit coming of age-drama kiest Dano voor een minutieus analytische mise-en-scène die bovendien verbluffend verzorgd is zowel qua decors, kostuums, tijdsreconstructie én getuigt van een scherp oog voor details. Dano filmt met enorm respect voor de suggestieve en metaforische roman van de meermaals bekroonde Amerikaanse auteur Richard Ford en dat komt de film beslist ten goede. Opmerkelijk is wel dat Dano naast de ontreddering van de mannelijke personages, de vrouwelijke protagonist laat evolueren van een gedwee huisvrouw tot een zelfstandige, zelfbewuste en ondernemende vrouw.
Wildlife bulkt dan ook van emancipatorische elementen en straalt tevens straffe girlpower uit. De vertolking van Carey Mulligan blaast je helemaal van je sokken. Ook de manier waarop de piepjonge Australische acteur Ed Oxenbould de ontredderde knaap Joe neerzet, is adembenemend. De vertolkingen van Mulligan en Oxenbould zijn trouwens zo overweldigend dat zelfs een klasbak als Jake Gyllenhaal zich in listige bochten moet wringen om waardig staande te blijven. Wildlife is een fijne, verzorgde, sterke doch kleine film.
Wildlife is een coming of age-film. Niet enkel voor de 14-jarige zoon Joe, maar volgens mij ook daadwerkelijk voor zijn beide ouders. Voel jij je eigenlijk al opgegroeid?
Paul: Dat weet ik zo niet. Als ik heel eerlijk ben, durf ik op die vraag niet direct ‘ja’ antwoorden (lacht). Ik probeer alsmaar volwassener te worden, maar misschien ben ik al op te jonge leeftijd volwassen geworden gelet op mijn carrière, snap je? Het is een familieportret, gezien door de ogen van Jo, de zoon. Ik vind het wel heel fijn dat je zegt dat Wildlife voor alle drie de personages een coming of age-verhaal is.
Is regisseren een nuttig hulpmiddel in je opgroeiproces naar ‘ware’ volwassenheid?
Paul: Ja, daar ben ik van overtuigd. Door achter de camera te gaan staan, heb ik alles vanuit een andere perspectief bekeken. Ik heb een andere kijk op talrijke zaken gekregen. Ik had dat niet vermoed. Voor mij betekent regisseren beslist een nieuw hoofdstuk in mijn persoonlijke en professionele ‘reis’ die ik doormaak. Het heeft een enorme impact op me gehad. Hoewel ik zelf een acteur ben, begrijp ik nu pas én voor de eerste keer, waarom iemand zo graag acteert. Dat was een schokkende ervaring en dito vaststelling voor me. Ik heb enorm genoten van het werken met de camera en het creëren van een consistent samenspel. Ik ben mijn integrale cast trouwens enorm dankbaar dat ze in me geloofden en me het volste vertrouwen schonken als Dano, de regisseur (lacht).
Je kent Carey Mulligan al jaren. Als ik me niet vergis zijn jullie zelfs heel dikke vrienden. Maakt dat het makkelijker om haar te casten, of juist moeilijker?
Paul: Voor mij als regisseur, is het makkelijker. Maar als acteur weet ik dat het veel moeilijker is om te moeten werken met een hechte vriend die je plots gedurende de ganse draaiperiode richtlijnen geeft en je voortdurend bijstuurt. Je vrienden weten hoe je in elkaar steekt. Ze kennen je door en door. Als je dus een spelletje speelt, heb je dat sneller door. De eerlijkheidsgraad onder elkaar is veel hoger in die omstandigheden. Ik weet niet wat Carey’s ervaring was om met mij samen te werken als Dano de vriend gecombineerd in de hoedanigheid van regisseur. We hebben deze vorm van relatie samen niet geëvalueerd. Maar voor mij was het zeker een heel positieve, solide en ontspannende samenwerking en een deugdelijke ervaring.
Heb je haar gecast omdat jullie dikke vrienden zijn of waren er ook nog andere redenen?
Paul: Enerzijds omdat ze inderdaad een toffe vriendin is, maar anderzijds ook omdat ze een geweldige actrice en harde werker is. Bovendien is ze een goed mens en ook een heel bezorgde moeder. En als je een film over een familie maakt, wil je op de set ook een creatieve familie samenstellen. Zowel wat de crew en vooral wat de cast betreft. Je wil een atmosfeer creëren waarin iedereen goed met elkaar kan samenwerken. Carey heeft het allemaal: ze speelt gewoon alles wat ik haar vraag. Ze bediende me op m’n wenken. Een weelde om met zo iemand op professioneel vlak aan de slag te gaan. Ik vind haar trouwens geweldig in de film als de snel evoluerende moeder die weet dat ze voor haar zoon moet zorgen. Doordat de vader het gezin in de steek laat, krijgt ze plotsklaps de volle 100 percent verantwoordelijkheid over haar zoon, maar toch kiest ze bewust en egoïstisch voor zichzelf.
Hoe is het scenario tot stand gekomen?
Paul: Ik hield van Wildlife, de meerlagige en prachtig doch heel eenvoudig geschreven roman van Richard Ford uit 1990. Het boek heeft me ontroerd omdat het zo fijnzinnig inzoemt op de kracht dat ieder gezin tekent, en bij uitbreiding de levensbron is van ieder levend wezen, met name: liefde. Daartegenover staat dat Ford ook ingenieus de tegenpool van liefde, zeg maar de harde tegenslagen die een mens moet verwerken in zijn leven, ook wonderlijk knap beschrijft.
Die tegenstelling weet Ford volkomen en diep gevoelig te vatten in zijn boek. Ik heb het meermaals gelezen en dan ongeveer een jaar gedagdroomd over het idee dat ik het zou verfilmen in de hoedanigheid van regisseur. Zelf instaan voor het scenario stond eveneens op mijn bucketlijstje. Echter een veel moeilijker opdracht dan ik aanvankelijk had vermoed. Ik heb totaal geen ervaring als scenarist. Na behoorlijk zwoegen had ik een eerste scenarioversie klaar.
Hoewel het vrij lang uitviel en niet bepaald een scenarioformat had, was ik stiekem toch best tevreden met het resultaat. Maar ik voelde me wat onzeker. Ik liet mijn eerste klad lezen aan mijn verloofde Zoe Kazan. Zij heeft wél ervaring als scenariste. Ze vond het ‘zogezegd’ inhoudelijk niet slecht, maar scheurde mijn werk toch meteen middendoor en kieperde het in de prullenmand (lacht). Heftig. Vervolgens stak ze me een uitvoerige lijst – vijf bladzijden nota bene – aan opmerkingen en aantekeningen toe en werd ik abrupt met de neus op het feit gedrukt dat ik geen enkele notie heb van hoe men een efficiënt scenario op punt moet zetten. We besloten uiteindelijk om samen aan een degelijk scenario te werken. Dit werd, buiten onze verwachtingen om, een heel intens, gecompliceerd en vooral tergend langdurend schrijfproces.
Omdat we beide bijzonder druk bezig zijn met andere dingen en ook apart van elkaar een heftige acteercarrière hebben, zagen we elkaar niet zo veel. Elk van ons herwerkte op zijn beurt telkens de laatste scenarioversie en stuurde die dan vervolgens door. We spraken er verder onderling niet over. Gewoon de herwerkte versies wisselden we met elkaar uit. In zijn totaliteit hebben we er op die manier ongeveer drie jaar over gedaan. Ik noem zo’n werkwijze W.A.T., een afkorting die staat voor ‘Writing Apart Together’ (lacht). Het eindresultaat fungeerde uiteindelijk voor de filmversie die je net hebt gezien en die later ook in de bioscopen komt. Het was mijn vurige betrachting om het innerlijke leven van mensen van vlees en bloed zo goed mogelijk in beelden om te zetten. Ik hoop dat ik in dit ambitieus opzet ben geslaagd (monkellachje).
Ging Richard Ford zonder enig probleem akkoord dat je zijn boek verfilmde?
Paul: Ja, hij heeft me een gul geschenk gegeven want toen ik hem over mijn bedoelingen aanschreef, antwoordde hij: “Mijn boek, is mijn boek. Jouw film is jouw film.” Fantastisch toch. Maar ik denk dat hij wel wist dat ik zijn roman respectvol zouden behandelen. Ik vermoed dat ik daarom carte blanche van hem heb gekregen.
Is het een voordeel als je als acteur achter de camera plaatsneemt?
Paul: Absoluut, maar het vraagt wel enorm veel energie. Daarom wou ik in Wildlife bewust ook niet aan de slag gaan als acteur zoals veel van mijn collega’s die uiteindelijk ook regisseren, wel doen. Voor Wildlife heb ik ingestaan als producer, scenarist én regisseur, al meer dan genoeg aan cumul me dunkt (lacht).
Heb je al plannen voor je tweede film als regisseur?
Paul: Nee, dat is nog veel te vroeg. Ik voer nu promotie voor Wildlife en heb het recent bijzonder druk gehad met mijn vertolking als crimineel David Sweat in de sterke acht-delige miniserie Escape At Dannemora die gebaseerd is op een waar gebeurd verhaal over een ontsnapping uit de gevangenis van Clinton in 2015. De serie doet zeker denken aan het knappe The Shawshank Redemption. De regie én productie is in handen van Ben Stiller. Het was hard, maar fijn werken met collega’s als Ben, Benicio Del Toro en Patricia Arquette. Nu wil ik eerst wat op adem komen. Nadenken over een volgende filmregie doe ik zeker niet, alhoewel (uitbundige lach).
