Toen Neil Jordan zijn nieuwste film Byzantium in Brussel kwam voorstellen was Fast Forward-redacteur Marc Bussens er als de kippen bij om de cineast aan de tand te voelen. Jordan begon zijn carrière met het schrijven van kortverhalen. Zijn eerste speelfilm die hij zowel schreef als regisseerde was Angel uit 1982. De film werd heel goed ontvangen door pers en publiek. Nadien maakte hij een aantal films die hem wereldwijd bekendheid bezorgden zoals: Mona Lisa met Michael Caine (1986) en de thriller The Crying Game (1992) met zijn latere fetisj-acteur Stephen Rea als de verbeten IRA- “vrijwilliger”. Na deze straffe en meermaals bekroonde thriller ontpopte hij zich ook nog als een veel gelezen roman-auteur en breidde hij zijn filmportfolio uit met knappe prenten zoals Michael Collins, The Butcher Boy, The End Of The Affair, Breakfast On Pluto en Ondine.
17 jaar na Interview With The Vampire serveerde Jordan Byzantium, een weelderig, sfeervol en opwindend modern vampierdrama. Het camerawerk van Sean Bobbit (Shame, Hunger, Oldboy) is een waar genot omwille van stemmige shots van bloed doordrenkte watervallen, vreemde occulte crypten en woeste kustlijnen. De diva-babes Saoire Ronan (Atonement, The Host) en Gemma Arterton (Quantum Of Solace, Clash Of The Titans, Song For Marion) zuigen alle aandacht naar zich toe als het moeder-dochter-bloed-slurpende-paar.
Byzantium is een spannend drama met uitstekende acteurs in een geloofwaardige setting. Jordan vertelt op elegante manier een intrigerend verhaal met een fijn snuifje fantasie er overheen. Deze originele combinatie is in de erudiete regie van Jordan overweldigend en meeslepend. Tijd voor een gesprek.
In tegenstelling met veel van je vorige prenten is Byzantium gebaseerd op een gelijknamig toneelstuk. Wat was er zo apart voor je aan het gelijknamige stuk en script van Moira Buffini?
Neil: In eerste instantie het verhaal en intrigerende filmscript. Zij is trouwens ook de scenariste van onder meer Jane Eyre en Tamara Drewe, twee sterke scripts. Daarenboven staan in de Byzantium-story twee vrouwen centraal die nota bene ook nog eens vampiers zijn. Dat was tegelijkertijd uitdagend en attractief. Het verhaal is tevens vrij ranzig en donker. Het speelt zich af binnen diverse timeframes en belicht narratief de gebeurtenissen vanuit verschillende invalshoeken. Interessante materie als je het mij vraagt. Voor een regisseur op zoek naar originaliteit en iets nieuw is dit wel een heel aantrekkelijk pakketje (lacht).
Iets nieuw? Jij bent toch de regisseur van Interview With A Vampire.
Neil: (lacht), Ja, oké maar dat is ondertussen al bijna een eeuwigheid geleden.
Was je dan al die tijd eigenlijk op zoek naar een nieuwe vampierfilm?
Neil: Absoluut niet. Het vampiergedeelte van Byzantium was het aspect dat me het minst interesseerde. Zoals ik al zei: het was gewoon een heel stevig script dat ik als regisseur niet door mijn vingers mocht laten glippen.
Je gaat me nu toch niet vertellen dat je au fond geen vampier-liefhebber bent?
Neil: Nee, nee (lacht), zeker niet. Ik ben een uitgesproken fan van nachtelijke creaturen. Mijn uitverkoren morbide gedrocht is beslist Nosferatu. Recentelijk heb ik ook enorm genoten van Eli, het jonge en ‘onschuldige’ hoofdpersonage uit Tomas Alfredsons donkere film Let The Right One In. Dát was pas een fantastisch geslaagde mix van een tedere kinderfilm en volwassen horror, een puur juweeltje.
Bij mijn weten ben je toch ook wel een beetje verlekkerd op verhalen die zich situeren dichtbij of rond oceanen en zeeën, niet?
Neil: Fijn opgemerkt. In Buffini’s script stond letterlijk dat het verhaal zich afspeelde rond de Engelse West Coast en inderdaad als ik kan filmen in de buurt van waterpoelen zal ik de kans niet laten liggen (lacht).
Dat aspect was ook al nadrukkelijk aanwezig in Ondine, je vorige prent?
Neil: (glimlacht)…een liefdesverhaal tussen een schipper en een zeemeermin… je opmerking kan ik inderdaad moeilijk weerleggen.
Vreesde je niet dat het publiek na onder meer de Twilight-reeks, de True Blood-series en Warm Blood genoeg had van het vampiergegeven?
Neil: Toegegeven, daar was ik echt wel heel bang voor. Maar iedere nieuwe film impliceert sowieso grote risico’s. Akkoord, met de recente vampierrage was Byzantium inderdaad wel een heel groot waagstuk, maar er steekt in deze prent toch nog veel meer om een groot publiek mee te bekoren. Ik was trouwens overtuigd dat het publiek dat uiteraard ook wel zou opmerken en de filmliefhebber misschien wel nadrukkelijk zou kunnen afschrikken, maar dat heeft me toch niet tegengehouden om de gok te wagen. Blijkbaar was het een goede gok. De reacties zijn doorgaans én ook van niet vampier-affiniciado’s nota bene, zeer positief.
Persoonlijk vind ik het in Byzantium heel opvallend en opmerkelijk dat je een originele variatie brengt op de alom gekende vampier-kenmerken?
Neil: Tof dat je dat speciaal onderlijnd. Ik wil niet pretenderen dat ik het genre heruitgevonden heb, maar ik wou toch enkele andere klemtonen leggen en nieuwe elementen toevoegen dan toentertijd in het klassieke Interview With The Vampire. Als er iets is waar ik écht van baal dan is het wel ‘le moment suprême’ wanneer de vampiertanden al groeiend tevoorschijn komen. Zo’n ‘uitgezogen’ clichés wou ik absoluut vermijden.
Je behoudt wel enkele traditionele vampier-karakteristieken, maar wat me uitermate positief verbaasde was dat het jonge hoofdpersonage het bloedzuigend-ritueel aanwendt als een vorm van euthanasie?
Neil: Ja, dat is ongetwijfeld m’n meest originele vondst ooit. Het lag in m’n bedoeling om op die manier een herkenbare humane dimensie in het principale vampierkarakter te leggen.
Je wordt wel perfect op je wensen bediend door een uitstekende cast. Hoe ben je er in geslaagd om zowel Saoirse Ronan als Gemma Arterton te strikken?
Neil: Ik had Saoirse al eerder aan het werk gezien en vond haar uitermate goed acteren. Ze was geknipt voor het personage dat ik voor ogen had. Ze is een boeiend nieuw talent en bovendien heel plichtbewust. Wat haar echter speciaal maakt is dat ze haar jeugd met die typische kenmerken inherent aan jonge mensen, professioneel vakkundig en zowel functioneel als optimaal benut. Ze is heel slim voor haar leeftijd. En Gemma, ja dat is ook een rijzende actrice die talent zat heeft. Het was aangenaam werken met deze twee diva’s in wording…zo blijf ik meteen zelf ook jong (lacht). Het verschil tussen beide actrices is echter onvoorstelbaar groot. Dat was een bijkomende en lekker meegenomen uitdaging. Gemma is een natuurkracht, de antipode van Saoirse. Samen zorgen ze voor gensters. Voor hun rollen in Byzantium was het beter geweest moesten ze meer gelijklopende fysieke kenmerken hebben gehad, maar kom daar zal wellicht niemand over vallen vermoed ik want er zijn toch veel moeders en dochters die helemaal niet op elkaar gelijken in de kleurrijke reële wereld, niet?
Heb je ruimte gelaten aan de acteurs om te improviseren?
Neil: Je moet acteurs voldoende ruimte geven om hun personage een persoonlijke dimensie mee te kunnen geven, maar deze keer hebben we niet echt veel geïmproviseerd. Integendeel want we hebben zelfs veel gerepeteerd. Het was noodzakelijk dat de onderlinge relaties geloofwaardig en juist aanvoelden.
Ben je ondertussen alweer bezig met een volgend project?
Neil: Ik ben druk in de weer met The Borgia’s, een historische televisieserie voor de BBC waar ik mee ben begonnen in 2011. Het is ondertussen al uitgezonden in de Verenigde Staten, Nederland en ik denk dat het recent ook al op de Belgische televisie is uitgezonden. De serie is gebaseerd op één van de eerste maffiafamilies uit Italië: de Borgia’s. Jeremy Irons vertolkt een glansrol als paus Alexander VI. Ik moet nog een behoorlijk aantal nieuwe afleveringen afwerken en dat staat nu met stip in mijn agenda. Daarna maak ik zeker werk van m’n twee nieuwe scripts die ik zopas heb geschreven.
Kan je er al iets meer over vertellen?
Neil: Eerst heb je Fury, een verhaal waarin alles draait rond de gewelddadige en corrupte handelingen van een jonge kerel die dringend geld wil verzamelen om de bokscarrière van zijn zus te financieren. Een soort Iers Scarface-plot waarin de familiewaarden centraal staan. Het tweede script focust zich op erotische avonturen. Ik sta te springen om deze projecten zo snel mogelijk te concretiseren.
Een slotvraag: jij bent een heel actieve regisseur en scenarist waarom schrijf je tussendoor ook nog prachtige boeken én wanneer vind je daarvoor de tijd?
Neil: (lacht) Ik kan niet alles wat in me omgaat van me af filmen en daarom is het auteurschap een goede uitlaatklep. Soms verloopt de financiering van mijn langspeelfilms niet vlot. Tussen twee films door heb ik dus doorgaans wel de nodige tijd om romans neer te pennen. Ik kan ze bovendien verder in alle rust afwerken tijdens de vervelend lange wachtmomenten die zich bij zowat alle filmopnames opstapelen. Het is niet mijn gewoonte om als rasechte en volbloed Ier een quote aan te halen van een Schot, maar omdat het heel toepasselijk is én van een klasbak als Billy Connolly doe ik het toch maar: “Life is a waste of time, and time is a waste of life. Get wasted all the time, and you’ll have the time of your life!” (lacht).
