Als filmactrice brak Brenda Blethyn door met haar rol in Secret & Lies van regisseur Mike Leigh. Voor deze ontroerende prestatie won ze in 1996 de prijs van de beste actrice in Cannes en won ze een BAFTA, een Golden Globe en sleepte een Oscarnominatie in de wacht. Voor haar rol in Mark Hermans Little Voice rijfde ze haar tweede Oscarnominatie binnen. In Atonement, Joe Wrights fascinerende verfilming van Ian McEwans gelijknamige bestseller, zet ze een delicieuze cameo neer als Tallis-meid en moeder Turner. Over haar laatste film Dead Man Running, is ze razend enthousiast. Je zou het haar zeker haar niet aangeven maar Blethyn schurkt zich, een dikke tien jaar na haar internationale doorbraak en haar pensioengerechtigde leeftijd al eventjes overschreden, in deze blitse actiethriller, tegen de lederen jekker aan van rapper 50 Cent. Wij konden een kort gesprekje met de bescheiden diva van de sociale film, versieren.
Van een laatbloeier gesproken…
Brenda: ja, maar hoewel mijn vader ingenieur was, moest ik als jongste van negen kinderen vroeg aan de slag. Ik heb een kleine tien jaar als administratieve kracht bij de Britse spoorwegen gewerkt. Mijn vrije uurtjes vulde ik op met amateurstheater. Iedereen pousseerde me om het te proberen als professionele actrice. Faalangst weerhield me aanvankelijk. Later en na lang aarzelen, volgde ik in het geniep toneellessen. Toen mijn geheim uitlekte, reageerden mijn ouders én collega’s gelukkig positief. Vrij snel kreeg ik rolletjes aangeboden in BBC-producties. Op een dag werd ik gecontacteerd door Mike Leigh om de hoofdrol te vertolken in een van zijn toneelstukken. Ik had nog nooit van Mike Leigh gehoord (lacht). Mijn agent drong sterk aan. Ik herinner me nog dat er geen script voor handen was en we allemaal moesten improviseren (lacht). Hij is een heerlijke en begripvolle man. Toen hij me een eeuwigheid later vroeg of ik de hoofdrol wou vertolken in Secrets & Lies, heb ik geen seconde getwijfeld.
Intussen heb je al gewerkt met grote namen zoals Robert Redford, Billy Bob Thornton, Christopher Walken, Kevin Spacey, Donald Sutherland, Nicolas Cage en Brad Pitt. Te veel om op te sommen. Hoe was het om bijvoorbeeld op de set te staan met klasbak Peter Mullan in On A Clear Day?
Brenda: vroeger deed ik bijna in mijn broek toen ik met megasterren aan de slag moest. Dat is natuurlijk al een tijdje geleden. Tijdens de repetities leer je elkaar veel beter kennen. Snel ontdek je dat megasterren ondanks hun status, doorgaans heel vriendelijke mensen zijn met wie het prettig werken is. Over Peter had ik een onzeker gevoel. Hij is een fantastische acteur maar ook een getalenteerde regisseur. Ik vroeg me af met hoeveel regisseurs we op de set zouden staan (lacht). Tijdens de opnames van On A Clear Day is gelukkig allemaal zeer goed verlopen. Ik herinner me dat Peter zich gewillig liet leiden door de regisseuse. Op haar beurt vroeg Dellal nooit iemand om ‘iets’ te doen wat ze zelf niet zou hebben gedaan. Dat maakt het verschil. Zo ontstaat er een hechte band. Voor Peters prestatie heb ik bewondering. Hij heeft maanden intens geoefend. Hij wou er fysiek uitzien als een getrainde zwemmer. Hoewel het tijdens de opnames ijzig koud was, deinsde hij er niet voor terug om uren in het koude water te liggen. Eerlijkheidshalve moet ik er wel aan toevoegen dat hij een uitstekende stuntdubbel had. Hopelijk is hij niet kwaad op me als hij dit interview leest (lacht uitvoerig). Peter ziet er in zijn zwembroek met zijn witte borstkas, bruingebrande voorarmen en nek, uit als een échte arbeider.
Een dergelijke aanpak is wellicht ondenkbaar in Hollywoodproducties?
Brenda: daar moet alles er perfect uitzien. In Pride & Prejudice steekt er een scène waar ik ’s ochtends ontwaak in bed. Ik wou dat ze me op een natuurlijke manier in beeld brachten, met warrig haar en zonder schmink. Het maquillageteam ging bijna door het lint. Ik ga zo veel mogelijk voor pure realiteit. Dat is mijn manier om het personage een hartslag te geven. In Amerika moet alles er schattig en afgeborsteld uitzien. Terwijl men in Europa eerlijke cinema probeert te maken, draait daar alles rond make-up (lacht).
Eind 2008 kreeg je veel lof voor je ‘presense’ tijdens het Chichester Festival Theatre in The Glass Manegerie van Tennessee Williams. Wat draagt je voorkeur weg: film of toneel?
Brenda: ik heb ze eerlijk gezegd beide nodig om optimaal te kunnen functioneren. Als ik een lange tijd film, mis ik het theater omdat je daar op een chronologische manier kunt werken. De interactie met het publiek is intens en dat geeft je een geweldige kick. Filmen heeft dan weer iets magisch. Maar ik ben niet ambitieus. Ik leef van productie naar productie zonder me veel zorgen te maken over morgen. Als ik aan de slag kan blijven en mijn rekeningen tijdig kan betalen, ben ik al tevreden.
