Jean-Pierre Melville is zonder enige twijfel één van de grootste (volgens velen zelfs de allergrootste) regisseurs van Frankrijk. Veel films heeft de man niet gemaakt maar diens films zijn één voor één meesterwerken, zoals L’Armée Des Ombres uit 1968 die vreemd genoeg werd neergesabeld door de pers, niet in het minst door het toonaangevende Cahiers Du Cinéma.
De voornaamste reden was dat Melville geen slechter tijdstip had kunnen bedenken om de film uit te brengen, want tijdens de lente van 1968 stond Parijs in brand en progressieve critici – en dat waren ze bij Cahiers Du Cinéma zeker en vast- vonden dat de cineast in zijn film veel te veel Charles de Gaulle verheerlijkte. De slechte kritieken hadden een enorm grote invloed op de buitenlandse release want de Amerikaanse bioscopen programmeerden vaak alleen maar buitenlandse titels die door tijdschriften als Cahiers Du Cinéma werden opgehemeld. Het duurde dan ook bijna veertig jaar vooraleer dit oorlogsdrama in de Verenigde Staten te zien was. En wonder boven wonder, in 2006 bestempelden de Amerikaanse critici nadien L’Armée Des Ombres als één van de beste films ooit en kreeg hij een Criterion-release.
Jean-Pierre Melville die zowel in zijn levensstijl als regiestijl volop voor de American way of life koos, was dan ook de man van klassiekers als Les Doulos, Le Samouraï en Le Cercle Rouge. De kritiek dat Melville een verkeerd beeld van de Franse verzetsbeweging zou hebben gegeven is trouwens compleet bij de haren getrokken, want de in 1917 in Parijs geboren Jood was zelf één van de actieve leden bij de Résistance. Melville heette toen gewoonweg Jean-Pierre Grumbach maar hij veranderde zijn naam naar die van Herman Melville, de schrijver van Moby Dick. Over deze hele thematiek maakte Olivier Bohler in 2008 met Sous Le Nom De Melville daar een documentaire over.
L’Armée Des Ombres gaat verder dan het heroïsche. De twijfel en de angst van de protagonisten worden bijna in iedere scène onderstreept in een wereld waarin je niemand kan vertrouwen. Het geweld wordt niet geschuwd, noch van de verzetsstrijders noch van de Gestapo. Van emoties is geen sprake, wie te veel nadenkt over de waarde van het leven van de anderen wordt zelf de pineut.
De dappere verzetsstrijders zijn gewoon Jan met de pet-types die vinden dat ze iets moet doen tegen het Duitse onrecht, met een perfecte rol voor leading man Lino Ventura. Zoals zo vaak schuwt Melville ook hier niet de lange runtime, want deze kanjer is er één van ruim 240 minuten die zodanig traag gefilmd is dat het bijna een reconstructie van de feiten wordt zonder dat je ervan in slaap dommelt.
Er is geen duidelijke scheiding tussen goed en kwaad. Iedereen kiest uiteindelijk voor de kant die hem het best uitkomt, of waarin hij gedreven wordt. L’Armée Des Ombres is een donker oorlogsportret die gedragen wordt door minimalistische vondsten zoals bijv. alsmaar luider wordende voetstappen of gezichtsuitdrukkingen die de spanning tot de top drijven. Kortom, een klassieker in al zijn aspecten.
GENRE: drama, oorlog
JAAR: 1969
REGISSEUR: Jean-Pierre Melville
CAST: Lino Ventura, Paul Meurisse, Jean-Pierre Cassel, Simone Signoret, Claude Mann
LAND : FRANKRIJK
