Jérôme Vandewattyne, geboren in België in 1989, begon op 25-jarige leeftijd aan zijn eerste speelfilm. Hij filmde meer dan twee jaar de tournees van The Experimental Tropic Blues Band uit Luik, wat resulteerde in de film Spit’n’Split (2017). De film combineert documentaire en fictie en zet de kijker aan het twijfelen. Ook zijn nieuwste film The Belgian Wave bewandelt diezelfde dunne scheidingslijn.
Met bijzonder veel enthousiasme vatte hij ook onze opdracht aan met 5 boeiende filmtips als gevolg. Het woord is bij deze aan Jérôme Vandewattyne:
Vijf films in de schijnwerpers zetten is een moeilijke, maar zeer stimulerende oefening. Ik had de grote klassiekers kunnen noemen die de filmmakers van mijn generatie of het collectieve onbewuste hebben beïnvloed, maar dat zou betekenen dat obscure, vergeten, ondergewaardeerde of niet geliefde films geen stem krijgen, terwijl ze het verdienen om herontdekt te worden. Natuurlijk verdienen regisseurs zoals Chantal Akerman, Stanley Kubrick, John Cassavetes, Georges Méliès, Werner Herzog, Jane Campion, Gregg Araki, Lars Von Trier, Chantal Akerman, David Gregory, Alfred Hitchcock, David Lynch, Truman Kewley, Orson Welles, Claire Denis, Andrej Tarkovski, Edgar Pêra, Chantal Akerman, Rainer Werner Fassbinder, Guillaume Campanacci, Jim Jarmusch, Buddy Giovinazzo, Sydney Lumet, Vesper Egon of nogmaals Chantal Akerman onze bewondering, maar het lijkt erop dat alles al over hen is gezegd. Argumenteren over Pulp Fiction of Apocalypse Now zou overbodig kunnen lijken, het zou zijn als zeggen “de Rolling Stones zijn geweldig.”
Bij het schrijven van deze regels stel ik me een beetje voor als een DJ die een goed nummer draait op een feest, dat we niet kennen of herontdekken, en dat onze aandacht trekt. In dit geval is het voor het oog. Ik denk dat dit ook de functie van een regisseur is: nieuwsgierig blijven, zowel naar werken uit het verleden als naar huidige producties, goed of minder geslaagd, en eerlijk zijn over de diepe impact die deze films op ons hebben en ze dan met anderen delen.
Natuurlijk, voor de ervaren filmliefhebbers zijn de eerste twee films van mijn lijst zeer beroemd en tegenspreken ze duidelijk mijn betoog. Maar omdat ik geen uitputtend beeld heb van de lezers van Fast Forward, heb ik ervoor gekozen om me te richten op een breder publiek, inclusief studenten en aspirant-filmmakers, met het verlangen en het ongeveinsd plezier om hen (op zijn best) te besmetten of (op zijn best) te prikkelen met auteurs die radicaal anders zijn dan wat de huidige blockbusters en streamingplatforms bieden. Daarom, zonder valse bescheidenheid en met veronderstelde pedanterie, zeg ik jullie: blijf alert, lees, stap uit je comfortzone, film en durf gedurfd te zijn. Stel jezelf niet teleur, of doe dat met flair. Maar vooral, geniet en geef ons unieke visies en emoties.
Ichi The Killer (2001 – Takashi Miike)
Ichi The Killer is zonder twijfel de gekste film die ik ooit heb gezien. Een dergelijke opwindende vrijheid is helaas te zeldzaam in de cinema. Alleen in Japan zou zo’n film kunnen ontstaan, een ware schop tegen de schenen. Deze creatieve vrijheid is grotendeels te danken aan hun direct-to-video systeem, dat het bestaan van talloze onconventionele films mogelijk maakt. Ik droom ervan om een film in zo’n systeem te kunnen maken.
Ichi The Killer was mijn eye-opener en mijn verbinding met de Japanse cinema. Vervolgens ontdekte ik andere punkregisseurs zoals Shinya Tsukamoto, met opvallende werken zoals Tetsuo en Bullet Ballet, en Sono Sion, bekend van films als Guilty of Romance, Love Exposure, of Hazard, tussen vele andere brutale parels. Takashi Miike behoort tot die kunstenaars die laten zien hoe je je verlangen naar vrijheid kunt uitdrukken, of beter gezegd, laten exploderen.
Ichi The Killer is een achtbaan die mijn kijk op kunst voorgoed heeft veranderd. Er zijn geen regels: druk jezelf uit en wees wild. In één minuut doorbreekt deze film alle conventies van cinema, moraal en goede smaak. Met een energieke soundtrack gecomponeerd door leden van de band Boredoms, is Ichi The Killer waarschijnlijk de bekendste film van Miike, naast werken zoals Audition, Visitor Q, en zijn trilogieën Dead or Alive en Black Society, die een enorme inspiratiebron waren voor Quentin Tarantino (dit is een understatement).
Ik kan jullie alleen maar uitnodigen om de volledige filmografie van deze onclassificeerbare regisseur te ontdekken, die gemiddeld 4 tot 5 films per jaar maakt. Soms ongelijk, maar altijd vol inventiviteit, openen deze films nieuwe horizons en halen ze je uit je comfortzone. Ichi The Killer is de perfecte samenvatting hiervan: het is een cinematografische aanslag, een prachtige herinnering aan de rol van kunst als een middel om onze gewoonten te bevragen en ter discussie te stellen, waardoor we ons nooit laten in slaap wiegen door een trendy en steriele cinema. Het soort werk dat elke respectabele filmcommissie zou verstoren. Een oproep tot opstand. Kortom, onmisbaar.
Freaks (1932 – Tod Browning)
Freaks is een film die, ondanks de jaren, blijft en zal blijven schokken. Dit meesterwerk verkent de randen van de samenleving door middel van zijn atypische personages, de zogenaamde “freaks”, en onthult de diepe en vaak verwaarloosde menselijkheid van individuen die als anders worden beschouwd. Verre van een eenvoudig curiositeitenspektakel, confronteert de film ons met onze eigen vooroordelen, waarbij onze opvattingen over normaliteit en acceptatie ter discussie worden gesteld.
Het genie van Browning ligt in zijn vermogen om verwachtingen te ondermijnen: de echte “monsters” zijn niet degenen die hun verschillen tonen, maar degenen die oordelen en uitsluiten. Deze onthulling is des te schrijnender omdat de acteurs uit de wereld van het monsterspektakel tijdens de productie geïsoleerd waren van de rest van de MGM-studiomedewerkers die aan andere films werkten en hun aanwezigheid storend vonden. De acteurs van de film werden gedwongen hun pauzes door te brengen in een aparte ruimte, een sinistere weerspiegeling van het gevaar van conformiteit en de afwijzing van andersheid.
Verboden en als obsceen beschouwd gedurende vele jaren, is Freaks een krachtig pleidooi voor medeleven en wederzijds begrip. Tod Browning zou nooit herstellen van de verpletterende commerciële mislukking van deze film, en kort na de dood van zijn vrouw zou hij zich terugtrekken, verwijderd van de schijnwerpers en studio’s, een tragische figuur van de cinema die zoveel durfde. Deze gedurfde en vooruitstrevende film blijft door de tijden heen als een cruciale herinnering aan het belang van inclusie en respect voor diversiteit. Met dit werk creëerde Tod Browning niet alleen een monument van de cinema, maar ook een levendige oproep tot een meer inclusieve mensheid. Freaks blijft, daar ben ik zeker van, een film die de geesten zal blijven prikkelen en onze percepties zal uitdagen voor decennia, zo niet eeuwen, in de toekomst. Amen.
Nuclear Now (2022 – Oliver Stone)
Nuclear Now is een moedige film die complexe en vaak slecht begrepen thema’s aansnijdt. Oliver Stone, bekend om zijn vermogen om zijn politieke meningen te verwerken in grootschalige Hollywoodproducties, toont opnieuw zijn durf door de taboes en mediaverstoring rondom kernenergie aan te pakken. Stone nodigt ons uit om de angstpatronen, opgelegd door overheden en media, te overstijgen en zelf de echte kwesties te begrijpen, en biedt daarmee een nieuwe en noodzakelijke blik op het klimaatdebat.
Stone presenteert feiten en diepgaande analyses, uiterst goed onderbouwd, die het debat over het behoud van de planeet daadwerkelijk vooruit helpen. Hij biedt een heldere en overtuigende kijk op het belang van kernenergie in de strijd tegen klimaatverandering, ondersteund door getuigenissen van experts en rigoureuze wetenschappelijke gegevens. Nuclear Now onderscheidt zich ook door zijn scherpe blik op de leugens van politici en de manipulaties waarvan burgers het slachtoffer zijn.
De unieke esthetiek en durf van Stone, te zien in films als Natural Born Killers, Talk Radio en U-Turn, openden mij voor zijn cinema toen ik een tiener was. Echter, pas nu, door zijn filmografie opnieuw te bekijken, waardeer ik de meerdere lagen van betekenis en reflectie die hij biedt, wat zijn cinema in mijn ogen fascinerend en altijd relevant maakt. Ik raad ook aan zijn biografie Chasing The Light te lezen, een masterclass in regie.
Oliver Stone kijkt Amerika en de rest van de wereld recht in de ogen, zonder omwegen of vleierij. Nuclear Now is een essentieel getuigenis dat zal blijven bestaan als een van de belangrijkste van onze tijd. Het vormt een krachtig argument in alle debatten over klimaatverandering en herinnert ons aan het belang van collectief bewustzijn en een vastberaden inzet voor duurzame oplossingen. Deze film verdient een veel breder publiek.
Family Portraits: A Trilogy of America (2003 – Douglas Buck)
Family Portraits behoort tot die films die mijn onderbewustzijn hebben beïnvloed tijdens mijn reis als filmliefhebber. Lang geleden liet mijn oudere broer me horrorfilms zien die we huurden bij de videotheek om de hoek of die we direct uit de collectie van onze vader stalen op de middagen dat onze ouders werkten. Ik was heel jong en zo ontdekte ik alle klassiekers van het genre. Op een VHS, opgenomen van Canal+ met de film Wishmaster, stond een documentaire over gore-cinema en de make-up special effects van Tom Savini. Daartussen zat Cutting Moments (1996), een van de drie delen van Family Portraits.
Ik denk dat deze beelden zo verontrustend waren dat ik ze jarenlang in een hoek van mijn hoofd had weggestopt. Toen ik op een dag een scenario aan het schrijven was, bedacht ik een slotscène waarin een vrouw een onherstelbare daad verricht met een schaar. Ik wist niet waar dit idee vandaan kwam, een nachtmerrie of een herinnering, maar ik moest het opschrijven omdat dit beeld me achtervolgde. Je kunt je mijn verbazing voorstellen toen Séverine Cayron en ik de beroemde scène van Douglas Buck “ontdekten” na onze ontmoeting op het Oldenburg Festival in 2023, waar we The Belgian Wave presenteerden.
Cutting Moments is een indringende studie van de dynamiek van stelletjes in keurige, kleine buurten die ogenschijnlijk onberispelijk zijn. In dit segment (net als in de andere twee) voelen we totale empathie voor een vrouw die pijnlijk onzichtbaar is geworden voor haar man, totdat ze het onherstelbare begaat. De grote kracht van de regisseur is zijn vermogen om, bijna zonder woorden en gehuld in een melancholische sfeer, onuitgesproken emoties en geheimen over te brengen die in ons gezicht ontploffen. Douglas Buck onthult door zijn subtiele regie en scherpe blik deze familiale microkosmos, die ogenschijnlijk goed geïntegreerd is in de samenleving – met hun huis, werk, kind, rustige buurt en vredige leven – maar in werkelijkheid wordt verscheurd door latente spanningen en onvervulde verlangens.
Deze beheersing is terug te vinden in zijn segment The Accident voor de anthologiefilm The Theatre Bizarre en in Sisters, zijn uitstekende remake van de film van Brian De Palma. Dat is de kracht van cinema: het raakt je ziel en het kan 20 jaar duren om ervan te herstellen… of misschien wel nooit. Family Portraits, geprezen door Gaspar Noé, is een film die je dringend moet (her)ontdekken.
Stoic (2009 – Uwe Boll)
Beschouwd als de slechtste regisseur aller tijden na Ed Wood, sleept Uwe Boll een reputatie mee als regisseur van flops vanwege zijn verfilmingen van videospelletjes. Deze simplistische visie negeert echter de bekwaamheid van deze filmmaker om indringende films te maken, zoals Stoic.
Uitgebracht in 2009, is Stoic een intens drama dat zich bijna volledig afspeelt in een gevangeniscel. De film is geïnspireerd op een lugubere gebeurtenis in Duitsland, waar drie gedetineerden, opgesloten voor lichte vergrijpen, een vierde gevangene doodgemarteld hebben na een uit de hand gelopen pokerspel. In slechts zes dagen gefilmd, neemt de film een quasi-documentaire esthetiek aan om de gruwel van dit maatschappelijke feit te verkennen. Zijn brute en realistische benadering, kenmerkend voor de stijl van de regisseur, maakt gebruik van een semi-geïmproviseerde filmtechniek waarbij de acteurs aanzienlijke vrijheid hebben om hun personages en dialogen te ontwikkelen, wat bijdraagt aan een rauwe en verontrustende realistische dimensie.
De prestaties van de vier acteurs die de film dragen, verdienen lof en hadden gemakkelijk prijzen kunnen winnen – Shaun Sipos, Steffen Mennekes en Sam Levinson (regisseur van Euphoria) naast een ijzingwekkende en onherkenbare Edward Furlong (Terminator 2, Brainscan) – voor hun intensiteit en authenticiteit, die bijdragen aan de emotionele kracht van het werk.
Door thema’s van wreedheid, schuld en wanhoop te verkennen, dwingt Boll ons om na te denken over de menselijke natuur en het lot van mannen die samen opgesloten zitten, een wereld zonder vrouwen, en de destructieve dynamieken die daaruit kunnen voortkomen. Deze mechaniek was een grote inspiratie voor mij bij het maken van Spit’n’Split. Het herinnert ook aan de tragische gebeurtenissen van afgelopen maart in de gevangenis van Antwerpen, een bewijs van de universaliteit en juistheid van zijn boodschap.
Ondanks zijn scherpe sociologische studie werd Stoic vóór zijn release al genegeerd, slachtoffer van de reputatie van de regisseur, en streng bekritiseerd door internetgebruikers/haters die de film nog niet hadden gezien (en waarschijnlijk nog steeds niet hebben gezien). Stoic is een werk dat herontdekt moet worden, om verder te kijken dan de vooroordelen en een kant van een vaak verkeerd begrepen filmmaker te waarderen. Door zijn brute verkenning van geweld en sociale dynamieken in de gevangenis laat deze compromisloze film een blijvende indruk achter die uitnodigt tot een diepgaande reflectie over de grenzen van de menselijkheid.
Version Française:
Jérôme Vandewattyne, né en Belgique en 1989, a commencé son premier long métrage à l’âge de 25 ans. Il a filmé pendant plus de deux ans les tournées de The Experimental Tropic Blues Band de Liège, ce qui a abouti au film Spit’n’Split (2017). Le film combine documentaire et fiction et fait douter le spectateur. Son nouveau film, The Belgian Wave, marche également sur cette fine ligne de démarcation.
Avec beaucoup d’enthousiasme, il a entrepris notre mission, ce qui a donné lieu à 5 recommandations de films. La parole est à Jérôme Vandewattyne :
Mettre cinq films à l’honneur est un exercice ardu mais très stimulant. J’aurais pu citer les grands classiques qui ont marqué les cinéastes de ma génération ou l’inconscient collectif, mais ce serait ne pas donner la voix à des films obscurs, oubliés, sous-estimés ou mal aimés, qui méritent d’être redécouverts. Bien sûr, des réalisateurs comme Chantal Akerman, Stanley Kubrick, John Cassavetes, Georges Méliès, Werner Herzog, Jane Campion, Gregg Araki, Lars Von Trier, David Gregory, Alfred Hitchcock, David Lynch, Truman Kewley, Orson Welles, Claire Denis, Andreï Tarkovski, Edgar Pêra, Rainer Werner Fassbinder, Guillaume Campanacci, Jim Jarmusch, Buddy Giovinazzo, Sydney Lumet, Vesper Egon ou encore Chantal Akerman méritent toute notre admiration, mais il semble que tout ait déjà été dit à leur sujet. Argumenter sur Pulp Fiction ou Apocalypse Now pourrait sembler superflu, ce serait comme dire « les Rolling Stones, c’est chouette. »
En rédigeant ces lignes, je m’imagine un peu comme un DJ qui passe un bon morceau en soirée, qu’on ne connaît pas ou qu’on redécouvre, et qui nous accroche l’oreille. Dans ce cas, la rétine. Je pense que c’est aussi ça la fonction d’un réalisateur : rester curieux, aussi bien des œuvres du passé que des productions actuelles, bonnes ou moins réussies, et être sincère sur l’impact profond que ces films ont sur nous et puis les partager autour de nous.
Bien sûr, pour les cinéphiles avertis, les deux premiers films de ma liste sont très célèbres et contredisent de toute évidence mon argumentation. Mais n’ayant pas une vision exhaustive des lecteurs de Fast Forward, j’ai choisi de m’adresser à un public plus large, incluant des étudiant(e)s et des aspirant(e)s cinéastes, avec l’envie et le plaisir non dissimulé de les contaminer (au mieux) ou de les bousculer (au mieux) avec des auteurs radicalement différents de ce que proposent les blockbusters et les plateformes de streaming actuelles. C’est pourquoi, sans fausse modestie et avec pédantisme assumé, je vous le dis: restez alerte, lisez, sortez de votre zone de confort, filmez et osez l’audace. Ne vous décevez pas, ou bien, faites-le avec panache. Mais surtout, amusez-vous et offrez-nous des visions et des émotions uniques.
Ichi The Killer (2001 – Takashi Miike)
Ichi The Killer est sans doute le film le plus fou que j’ai jamais vu. Une liberté aussi grisante est malheureusement trop rare au cinéma. Il n’y a qu’au Japon qu’un tel film pourrait voir le jour, un véritable coup de pied dans la fourmilière. Cette liberté créative est due en grande partie à leur système de direct-to-video, qui permet à une multitude de films irrévérencieux d’exister. Je rêverais de pouvoir réaliser un film dans un tel système.
Ichi The Killer a été mon déclic et ma connexion au cinéma japonais. Par la suite, j’ai découvert d’autres réalisateurs punk comme Shinya Tsukamoto, avec des œuvres marquantes telles que Tetsuo et Bullet Ballet, et Sono Sion, connu pour des films comme Guilty of Romance, Love Exposure, ou encore Hazard, parmi tant d’autres pépites insolentes. Takashi Miike fait partie de ces artistes qui montrent comment exprimer, ou devrais-je dire faire exploser, sa soif de liberté.
Ichi The Killer est un rollercoaster qui a changé ma manière de concevoir l’art à tout jamais. Il n’y a pas de règles : exprimez-vous et soyez sauvage. En une minute, ce film explose toutes les conventions du cinéma, de la morale et du bon goût. Avec une bande-son survitaminée composée par des membres du groupe Boredoms, Ichi The Killer est probablement le film le plus connu de Miike, aux côtés d’œuvres comme Audition, Visitor Q, et ses trilogies Dead or Alive et Black Society, qui ont été une énorme source d’inspiration pour Quentin Tarantino (c’est un euphémisme).
Je ne peux que vous inviter à découvrir l’intégralité de la filmographie de ce réalisateur inclassable, qui réalise en moyenne 4 à 5 films par an. Parfois inégaux, mais toujours bourrés d’inventivité, ces films permettent d’ouvrir les horizons et de sortir de sa zone de confort. Ichi The Killer en est le parfait résumé : c’est un attentat cinématographique, un magnifique rappel de la place de l’art comme questionnement et remise en cause de nos mœurs, nous incitant à ne jamais nous laisser endormir par un cinéma tendance et aseptisé. Le genre d’œuvre qui dérangerait toute commission de films respectable. Un appel à l’insurrection. Bref, indispensable.
Freaks (1932 – Tod Browning)
Freaks est un film qui, malgré les années, continue et continuera de bousculer les consciences. Ce chef-d’œuvre explore les marges de la société à travers ses personnages atypiques, dits « freaks », révélant l’humanité profonde et souvent négligée des individus jugés différents. Loin de se limiter à un spectacle de curiosités, le film nous confronte à nos propres préjugés, remettant en cause nos conceptions de normalité et d’acceptation.
Le génie de Browning réside dans sa capacité à subvertir les attentes : les véritables “monstres” ne sont pas ceux qui affichent leurs différences mais plutôt ceux qui jugent et excluent. Cette révélation est d’autant plus poignante que, durant la production, les acteurs issus du monde du spectacle de monstres étaient isolés du reste des employés des studios de la MGM qui travaillaient conjointement sur d’autres films et qui jugeaient leur présence dérangeante. Les comédiens du film étaient alors contraints de prendre leurs pauses dans une pièce à part, un reflet sinistre du danger de la conformité et du rejet de l’altérité.
Interdit et jugé obscène pendant de nombreuses années, Freaks est un plaidoyer puissant pour la compassion et la compréhension mutuelle. Tod Browning ne se remettra jamais de l’échec commercial cuisant de ce film, et peu après la mort de sa femme, il finira reclus, éloigné des projecteurs et des studios, une figure tragique du cinéma qui avait tant osé. Ce film audacieux et avant-gardiste traverse les âges comme un rappel crucial de l’importance de l’inclusion et du respect de la diversité.
Avec cette œuvre, Tod Browning n’a pas seulement créé un monument du cinéma mais également un vibrant appel à une humanité plus inclusive. Freaks reste, j’en suis sûr, un film qui continuera d’éveiller les consciences et de défier nos perceptions pour des décennies, voire des siècles à venir. Amen.
Nuclear Now (2022 – Oliver Stone)
Nuclear Now est un film courageux qui s’attaque à des thèmes complexes et souvent mal compris. Oliver Stone, connu pour son aptitude à insérer ses opinions politiques dans des productions hollywoodiennes de grande envergure, continue de démontrer sa bravoure en affrontant les tabous et les manipulations médiatiques entourant l’énergie nucléaire.
Stone nous invite à dépasser les schémas de peur imposés par les gouvernements et les médias et à comprendre par nous-mêmes les enjeux véritables, offrant ainsi un éclairage neuf et nécessaire sur le débat climatique. Il présente des faits et des analyses approfondies, extrêmement bien argumentés, qui font réellement avancer le débat sur la préservation de la planète. Il fournit une perspective claire et convaincante sur l’importance de l’énergie nucléaire dans la lutte contre le changement climatique, soutenue par des témoignages d’experts et des données scientifiques rigoureuses.
Nuclear Now se distingue également par son regard incisif sur les mensonges des politiques et les manipulations dont les citoyens sont victimes. L’esthétique et l’audace uniques de Stone, que l’on retrouve dans des films comme Tueurs Nés, Talk Radio ou U-Turn, m’ont ouvert à son cinéma lorsque j’étais adolescent. Cependant, c’est seulement aujourd’hui, en revoyant sa filmographie, que j’apprécie les multiples couches de signification et de réflexion qu’il propose, rendant à mes yeux son cinéma fascinant et toujours pertinent.
Je vous invite aussi à lire sa biographie Chasing The Light qui est un cours magistral de réalisation. Oliver Stone regarde l’Amérique et le reste du monde droit dans les yeux, sans détour ni complaisance. Nuclear Now est un témoignage essentiel qui perdurera comme l’un des plus importants de notre époque. Il constitue un argument de taille dans tous les débats sur le changement climatique et nous rappelle l’importance d’une prise de conscience collective et d’un engagement ferme envers des solutions durables.
Ce film mériterait une audience beaucoup plus large.
Family Portraits: A Trilogy of America (2003 – Douglas Buck)
Family Portraits fait partie de ces films qui ont profondément marqué mon parcours de cinéphile. Il y a longtemps, mon frère aîné me faisait découvrir des films d’horreur que nous louions au vidéo-club du coin ou que nous empruntions à la collection de notre père les après-midi où nos parents travaillaient. C’est ainsi que j’ai découvert tous les classiques du genre. Sur une VHS enregistrée sur Canal+ avec le film Wishmaster, se trouvait un documentaire sur le cinéma gore et les effets spéciaux de maquillage de Tom Savini. Entre les deux, il y avait Cutting Moments (1996), l’une des trois parties de Family Portraits.
Je pense que ces images étaient si dérangeantes que je les ai reléguées dans un coin de ma tête pendant des années. Puis un jour, en rédigeant un scénario, j’ai écrit une scène finale dans laquelle une femme commettait un acte irréparable avec des ciseaux. Je ne savais pas d’où venait cette idée, cauchemar ou réminiscence, mais il fallait que je l’écrive tant cette image me hantait. Vous pouvez imaginer ma surprise lorsque Séverine Cayron et moi avons “découvert” la séquence culte de Douglas après notre rencontre au festival d’Oldenburg en 2023, où nous présentions The Belgian Wave.
Cutting Moments est une étude pénétrante des dynamiques de couples dans de petits quartiers apparemment irréprochables. Dans ce segment, comme dans les deux autres, nous entrons en empathie totale avec une femme devenue douloureusement invisible aux yeux de son mari, jusqu’à ce qu’elle commette l’irréparable. La grande force du réalisateur est sa capacité à transmettre, presque sans mots, enveloppées dans une ambiance mélancolique, les émotions inexprimées et les secrets qui nous explosent au visage.
Douglas Buck, à travers sa mise en scène subtile et son regard acéré, nous dévoile ces microcosmes familiaux en apparence bien intégrés dans la société – avec leur maison, leur travail, leur enfant, leur quartier calme et leur vie tranquille – mais en réalité rongés par des tensions latentes et des désirs inassouvis. Cette maîtrise se retrouve dans son segment The Accident pour le film d’anthologie The Theatre Bizarre et dans Sisters, son excellent remake du film de Brian De Palma. C’est la puissance du cinéma : marquer l’âme et mettre 20 ans pour s’en remettre… voire jamais.
Acclamé par Gaspar Noé, Family Portraits est à (re)découvrir de toute urgence.
Stoic (2009 – Uwe Boll)
Considéré comme le pire réalisateur de tous les temps après Ed Wood, Uwe Boll traîne une réputation de réalisateur de nanars en raison de ses adaptations de jeux vidéo au cinéma. Cette vision réductrice néglige cependant la capacité de ce cinéaste à réaliser des films coups de poing, tels que Stoic.
Sorti en 2009, Stoic est un drame intense qui se déroule presque entièrement dans une cellule de prison. Inspiré d’un fait divers sordide en Allemagne, où trois détenus ont torturé à mort un quatrième après une partie de poker qui a mal tourné, le film adopte une esthétique quasi-documentaire pour plonger dans l’horreur de ce fait de société. Réalisé en seulement six jours, il utilise une approche brutale et réaliste caractéristique du style du réalisateur.
Son approche semi-improvisée permet aux acteurs une liberté considérable pour développer leurs personnages et dialogues, ajoutant une dimension de réalisme cru et dérangeant. Les performances des quatre principaux acteurs – Shaun Sipos, Steffen Mennekes, Sam Levinson et Edward Furlong – sont saluées pour leur intensité et leur authenticité, contribuant à la puissance émotionnelle de l’œuvre.
Explorant des thèmes de cruauté, de culpabilité et de désespoir, Stoic pousse à une réflexion sur la nature humaine et les dynamiques destructrices qui peuvent émerger dans un monde sans femmes, où les hommes sont enfermés ensemble. Cette mécanique a été une grande inspiration pour moi lors de la réalisation de Spit’n’Split, et rappelle des événements tragiques récents dans la prison d’Anvers, illustrant ainsi l’universalité et la pertinence de son propos.
Malgré son étude sociologique incisive, Stoic a été injustement critiqué avant même sa sortie, victime des préjugés autour du réalisateur. Cependant, c’est une œuvre qui mérite d’être redécouverte au-delà de ces critiques initiales, offrant une perspective profonde sur les limites de l’humanité à travers son exploration sans concession de la violence et des dynamiques sociales en milieu carcéral.
English Version:
Jérôme Vandewattyne, born in Belgium in 1989, began his first feature film at the age of 25. He spent over two years filming the tours of The Experimental Tropic Blues Band from Liège, resulting in the film Spit’n’Split (2017). The film combines documentary and fiction, making the viewer question what is real. His latest film, The Belgian Wave, also walks that same fine line.
With great enthusiasm, he also took on our project, resulting in 5 fascinating film recommendations. Without further ado, here is Jérôme Vandewattyne:
Putting five films in the spotlight is an arduous but very stimulating exercise. I could have listed the great classics that have left their mark on the filmmakers of my generation or on the collective unconscious, but that would be to deny a voice to obscure, forgotten, underestimated, or unloved films that deserve to be rediscovered. Of course, directors like Chantal Akerman, Stanley Kubrick, John Cassavetes, Georges Méliès, Werner Herzog, Jane Campion, Gregg Araki, Lars Von Trier, Chantal Ackerman, David Gregory, Alfred Hitchcock, David Lynch, Truman Kewley, Orson Welles, Claire Denis, Andreï Tarkovski, Edgar Pêra, Rainer Werner Fassbinder, Guillaume Campanacci, Jim Jarmusch, Buddy Giovinazzo, Sydney Lumet, Vesper Egon, and Chantal Ackerman all deserve our admiration, but it seems that everything has already been said about them. Arguing about Pulp Fiction or Apocalypse Now might seem superfluous, like saying « the Rolling Stones are great. »
As I write these lines, I’m imagining myself a bit like a DJ playing a good track at a party, that you’ve never heard before or that you’ve rediscovered, and that catches your ear. In this case, the retina. I think that’s also the function of a filmmaker: to remain curious about works from the past as well as current productions, good or less successful, and to be sincere about the profound impact that these films have on us and then share them with those around us.
Of course, for well-informed cinema-goers, the first two films on my list are very famous and certainly contradict my argument. But as I don’t have an exhaustive view of Fast Forward readers, I’ve chosen to address a wider audience, including students and aspiring filmmakers, with the desire and undisguised pleasure of contaminating them (at best) or shaking them up (at best) with auteurs that are radically different from what blockbusters and current streaming platforms are offering. That’s why, without false modesty and with assumed pedantry, I say to you: stay alert, read, get out of your comfort zone, film and dare to be daring. Don’t let yourself down, or else do it with panache. But above all, have fun and give us unique visions and emotions.
Ichi The Killer (2001 – Takashi Miike)
Ichi The Killer is without doubt the craziest film I’ve ever seen. Such exhilarating freedom is unfortunately all too rare in cinema. Only in Japan could a film like this see the light of day, a real kick in the anthill. This creative freedom is largely due to their direct-to-video system, which allows a multitude of irreverent films to exist. I would dream of being able to make a film under such a system.
Ichi The Killer was my turning point and my connection to Japanese cinema. After that, I discovered other daring directors like Shinya Tsukamoto, with such outstanding works as Tetsuo and Bullet Ballet, and Sono Sion, known for films like Guilty of Romance, Love Exposure and Hazard, among many other cheeky nuggets. Takashi Miike is one of those artists who show how to express, or even explode, the thirst for freedom.
Ichi The Killer is a rollercoaster that changed the way I think about art forever. There are no rules: just express yourself and be wild. In one minute, this film explodes all the conventions of cinema, morality and good taste. With an over-the-top soundtrack by members of the band Boredoms, Ichi The Killer is probably Miike’s best-known film, alongside works such as Audition, Visitor Q, and his Dead or Alive and Black Society trilogies, which were a huge source of inspiration for Quentin Tarantino (sweet euphemism).
I can only urge you to discover the entire filmography of this unclassifiable director, who makes an average of 4 or 5 films a year. Sometimes uneven, but always bursting with inventiveness, these films open up your horizons and take you out of your comfort zone. Ichi The Killer is the perfect summary: it’s a cinematic attack, a magnificent reminder of the place of art in questioning and challenging our morals, encouraging us never to let ourselves be lulled to sleep by trendy, aseptic cinema. The kind of work that would upset any respectable film commission. A call to insurrection. In short, indispensable.
Freaks (1932 – Tod Browning)
Freaks is a film that, despite the years, continues and will continue to shake people’s consciences. This masterpiece explores the margins of society through its atypical characters, known as ‘freaks’, revealing the profound and often neglected humanity of individuals deemed different. Far from being just a curiosity show, the film confronts us with our own prejudices, calling into question our notions of normality and acceptance.
Browning’s genius lies in his ability to subvert expectations: the real ‘monsters’ are not those who flaunt their differences, but rather those who judge and exclude. This revelation is made all the more poignant by the fact that, during production, the actors from the world of freak shows were isolated from the rest of the MGM studio staff, who were working together on other films and considered their presence disturbing. The actors in the film were forced to take their breaks in a separate room, a sinister reflection of the danger of conformity and the rejection of otherness.
Banned and considered obscene for many years, Freaks is a powerful plea for compassion and mutual understanding. Tod Browning never recovered from the film’s bitter commercial failure, and shortly after his wife’s death he ended up a recluse, far from the spotlight and the studios, a tragic figure of cinema who had dared so much. This daring, avant-garde film has stood the test of time as a crucial reminder of the importance of inclusion and respect for diversity. With this work, Tod Browning not only created a monument to cinema but also a vibrant call for a more inclusive humanity. Freaks remains, I’m sure, a film that will continue to raise awareness and challenge our perceptions for decades, if not centuries, to come. Amen.
Nuclear Now (2022 – Oliver Stone)
Nuclear Now is a courageous film that tackles complex and often misunderstood issues. Oliver Stone, known for his ability to insert his political views into high-profile Hollywood productions, continues to demonstrate his bravery by confronting the taboos and media manipulation surrounding nuclear power.
Stone invites us to go beyond the fear patterns imposed by governments and the media and understand for ourselves what is really at stake, offering a fresh and much-needed perspective on the climate debate. He presents in-depth, extremely well-argued facts and analyses that genuinely advance the debate on preserving the planet. He provides a clear and convincing perspective on the importance of nuclear power in the fight against climate change, supported by expert testimony and rigorous scientific data.
Nuclear Now also stands out for its incisive look at the lies told by politicians and the manipulations to which citizens are subjected. Stone’s unique aesthetic and audacity, found in films such as Natural Born Killers, Talk Radio, and U-Turn, opened me up to his cinema when I was a teenager. However, it’s only now, looking back at his filmography, that I’ve come to appreciate the multiple layers of meaning and reflection he offers, making his cinema fascinating and always relevant to me.
I invite you to read his biography Chasing The Light, which is a masterclass in filmmaking. Oliver Stone looks America and the world straight in the eye, without diversions or complacency. Nuclear Now is an essential testimony that will endure as one of the most important of our time. It makes a powerful argument in any debate on climate change, and reminds us of the importance of collective awareness and a firm commitment to sustainable solutions.
This film deserves a much wider audience.
Family Portraits: A Trilogy of America (2003 – Douglas Buck)
Family Portraits is one of those films that has deeply impacted me as a film enthusiast. A long time ago, my older brother used to introduce me to horror films that we rented from the local video store or sometimes borrowed straight from our father’s collection on afternoons when our parents were at work. It was through these experiences that I discovered all the genre classics. On a VHS tape recorded from Canal+ alongside the film Wishmaster, there was a documentary on gore cinema and Tom Savini’s special make-up effects. Sandwiched between them was Cutting Moments (1996), one of the three parts of Family Portraits.
I believe these images were so disturbing that I pushed them to the back of my mind for years. Then, one day while writing a script, I penned a final scene where a woman commits an irreversible act with scissors. I wasn’t sure where the idea came from—whether it was a nightmare or a distant memory—but I felt compelled to write it down because the image haunted me so deeply. You can imagine my surprise when Séverine Cayron and I ‘discovered’ Douglas’ cult sequence after meeting at the Oldenburg Festival in 2023, where we were presenting The Belgian Wave.
Cutting Moments serves as a penetrating exploration of the dynamics within seemingly flawless couples in tidy neighborhoods. In this segment, much like the others, we empathize completely with a woman who has become painfully invisible to her husband, culminating in an irreversible act. The director’s remarkable strength lies in his ability to convey, almost wordlessly and enveloped in a melancholic atmosphere, the unspoken emotions and secrets that burst forth unexpectedly.
Through his subtle direction and keen insight, Douglas Buck unveils these family microcosms that appear seamlessly integrated into society—with their homes, jobs, children, quiet neighborhoods, and tranquil lives—yet beneath the surface are fraught with latent tensions and unfulfilled desires. This skill is evident in his segment ‘The Accident‘ for the anthology film The Theatre Bizarre and in Sisters, his outstanding remake of Brian De Palma’s classic.
Such is the power of cinema: to imprint deeply on your soul, taking decades to process… if ever. Praised by Gaspar Noé, Family Portraits is an absolute must-see.
Stoic (2009 – Uwe Boll)
Considered to be the worst director of all time after Ed Wood, Uwe Boll has a reputation as a mediocre director because of his adaptations of video games for the cinema. This reductive view neglects the director’s ability to make hard-hitting films like Stoic.
Released in 2009, Stoic is an intense drama set almost entirely in a prison cell. The film was inspired by a sordid incident in Germany in which three prisoners, serving short sentences, tortured a fourth to death after a poker game got out of hand. Made in just six days, the film adopts a quasi-documentary aesthetic to plunge us into the horror of this social event. Its brutal, realistic approach, characteristic of the director’s style, uses a semi-improvised shooting method where the actors have considerable freedom to develop their characters and dialogue, adding a dimension of raw, disturbing realism.
We must also salute the performances of the four actors who carry the film, performances that would have richly deserved awards – Shaun Sipos, Steffen Mennekes, Sam Levinson (director of Euphoria) alongside a chilling and unrecognizable Edward Furlong (Terminator 2, Brainscan) – for their intensity and authenticity, contributing to the emotional power of the piece.
Exploring themes of cruelty, guilt, and despair, Boll prompts us to question human nature and the fate of men trapped together, a womanless world, highlighting the destructive dynamics that can ensue. This process was a great inspiration for me when I was making Spit’n’Split. It also recalls the tragic events that took place last March in the Antwerp prison, proving the universality and accuracy of its themes.
Despite its incisive sociological study, Stoic was dismissed even before its release, victim of the director’s reputation and harshly criticized by Internet haters who had not yet seen the film (and probably still haven’t). Stoic is a work to be rediscovered, to look beyond prejudices and appreciate a facet of a filmmaker who is often misunderstood.
Through its brutal exploration of prison violence and social dynamics, this uncompromising film leaves a lasting impression that invites deep reflection on the limits of humanity.
