Op de vooravond van haar 17de verjaardag heeft Mari grootse plannen. Ze gaat met haar vriendin Phyllis naar een concert en is klaar om de avond van haar leven te hebben. Dit loopt echter mis nog voor de pret echt kan beginnen. Terwijl haar ouders alles aan het klaar maken zijn om haar verjaardag te vieren zodra ze thuis is, nemen de twee meisjes de ondoordachte beslissing om voor het concert wat wiet te proberen scoren en ze hadden niemand slechter kunnen vragen dan aan Junior.
Junior is de heroïneverslaafde zoon van de sadistische gangsterleider Krug, die samen met zijn zoon en zijn handlanger, de verkrachter Weasel, net ontsnapt zijn uit de gevangenis met de hulp van maniakale Sadie. Moralen heeft dit kwartet dus nooit tegengehouden en de meisjes zijn dus overgeleverd aan de niet-bestaande genade van deze 4 criminelen. Terwijl de ouders van Mari zich ziek maken van zorgen over hun dochter, worden zij en haar vriendin ontvoerd door de gangsters en na wat autopech, begint voor hen pas een echt onuitsprekelijke nachtmerrie.
To avoid fainting keep repeating: It’s only a movie, it’s only a movie, it’s only a movie. Dat zijn de memorabele, aandachtstrekkende woorden die we terugvinden op de hoes van dit regiedebuut van één van de grootste horrorregisseurs die we ooit hebben gehad. Voor deze grootvader van het moderne horrorgenre klasgroepen terroriseerde met een horrorgeobsedeerde killer, nachtmerries tot leven liet komen en zelfs voor hij ons het idee gaf dat de bergen naar waar we aan het kijken waren, ons ook in de gaten hielden, was er deze The Last House On The Left en als debuut kan dit zeker wel tellen.
Wes Cravens eerste film werd namelijk erg hartelijk verwelkomd op een wel bekend lijstje: de Britse Video Nasties. Tot tweemaal werd deze film in Groot-Brittannië een bioscoopcertificaat geweigerd (eerst 1974 en later in 2000) en ook in 2001 volgde er een weigering voor een videocertificaat. Het werd uiteindelijk toegelaten in het land in 2002 met 31 seconden aan footage weg en op een uncut release was het wachten tot 2008. Het is haast alsof de Britse overheid wilde dat mensen interesse zouden hebben in deze film. En interesse was er zeker. Het zal lastig zijn om één horrorfan te vinden die niet op het minst al eens van deze film heeft gehoord.
Het is een film waarbij, als je afgaat op de controverse die het wist te generen al meteen weet: dit wordt een erg rauwe rit. Het verhaal dat je best zo kort mogelijk beschrijft om spoilervrij is blijven, is er één dat zelfs 50 jaar later nog steeds erg grauw en akelig aanvoelt en misschien net daarom zo interessant. Dit is pure exploitatie en na wat tijd om alles op te zetten, begint de film al heel snel met de hardere scènes. De situatie waar de twee meisjes, minderjarige tieners dan nog, in terechtkomen is de nachtmerrie van zowat elke vrouw, elke ouder en iedereen die ook maar enige empathie heeft voor vrouwen.
Ze worden onderworpen aan gruwelijke vernederingen en bruut geweld, en zoals zoveel jaren later het Franse Martyrs (2008) ook zo aangrijpend wist weer te geven: geweld hoeft niet altijd bloederig te zijn. Een vuistslag, een trap… Deze “simpelere” vormen van geweld zijn soms nog doeltreffender dan het soort geweld waarin mes en machete te pas komen. Maar dat heeft de film ook meer dan in aanbieding. Twee redenen waarom deze film ongetwijfeld op de video nasty lijst is terecht gekomen, is door het geweld tegen vrouwen in de tweede acte van het verhaal én het bloederige geweld in de derde en laatste acte van de film.
Wes Craven heeft zich, naar de standaard van de tijd, niet ingehouden en later zouden zelfs enkele acteurs spijt betuigen van hun deelname aan de film. Het is dan ook voor veel mensen geen makkelijke rit om uit te zitte, en het wordt enkel maar erger door de context van alles. De twee meisjes spelen hun rollen uitermate goed (misschien zorgwekkend goed) en hun vernedering aan de hand van het viertal is dan ook nog steeds niet voor de tere zieltjes maar de vier zelf zijn ook perfecte criminelen. Fijn hierbij is dat ze best gevarieerd zijn qua persoonlijkheid.
Krug is de grove leider en ’s werelds slechtste vader, die zijn eigen zoon aan heroïne verslaafd heeft gekregen; Junior is die zoon en de meest onschuldige van het viertal zij het nog steeds niet goed te praten. Weasel is dan weer geobsedeerd met seksmisdaad (en ja, de film bevat een verkrachtingsscène, als je dit gevoelig ligt: KIJK DEZE FILM NIET!) en Sadie, een vrouw notabene, is eigenlijk al even pervers als haar mannelijke partners in crime. Hun onderlinge smalltalk maakt hen bijna sympathiek en bestendigt enkel maar weer eens het feit: dit zijn mensen die deze meisjes zulke vreselijke dingen aan doen en dan nog net op de verjaardag van één van hen. Geen idee waarom, maar net dat lijkt het nog een extra dimensie van wreedheid te geven.
Ja, een film met een reputatie als deze bekijken, het heeft iets speciaal, maar het zet ook het één ander in perspectief over het exploitatiegenre. Deze film vierde vorig jaar zijn 50(!) ste verjaardag en er is heel wat veranderd in 50 jaar. Zoals onze standaarden omtrent geweld. Deze film werd ooit geweerd wegens het “extreme” geweld doorheen de film, maar zowel de moorden in de laatste acte als de verkrachting (die dit weliswaar nog steeds geen makkelijke kijkbeurt maakt) zijn in expliciteit al een tijdje voorbijgestoken. Al een hele tijd zelfs.
Creatief als de moorden bijvoorbeeld zijn, 10 jaar later zouden de meeste, op één scène na misschien al best standaard slasherfair worden en we moeten hier eigenlijk al niet verder kijken dan Wes Cravens eigen A Nightmare on Elm Street (1984). Daar waren de moorden al een stuk explicieter en droop het bloed letterlijk van de plafonds. En met de opkomst van folterfilms als Saw (2004) en Hostel (2005) is de bloederige shockwaarde van deze nog een stuk minder geworden. En eigenlijk kunnen we iets gelijkaardigs zeggen over het geweld tegen vrouwen dat deze film hielp zo berucht te maken. Ook daar is het ondertussen zeker voorbij gestoken door o.a. I Spit on Your Grave (2010), de remake van 1978 film.
Waar gaat dit kleine geschiedenislesje naartoe? Wel, naast dat het toch wel bewijst dat, nee, vroeger waren mensen niet méér gewoon dan nu, echt wel het tegendeel, shockwaarde als verkooppunt maar een beperkte houdbaarheid heeft. Want naar moderne standaarden is deze film plots niet meer zo extreem (niet dat deze film ooit lichte kost zal worden) en daardoor komt het zwakkere plot net meer naar boven. Het was Cravens eerste film en hij heeft daarna echt wel briljante dingen gedaan, dus dit is niet om naar de regisseur te trappen, maar het plot van deze film is eerder magertjes en moest zelfs wat – onsuccesvol – aangedikt met wat onnodige slapstick op de kap van twee agenten die echt meer op hun gastank zouden moeten letten.
Ha, hoe de tijden veranderen. Een exploitatiefilm met een tagline die de kijker er aan moet helpen herinneren dat het maar een film is (nu, misschien moeten we dat standaard op films beginnen zetten, gewoon ter herinnering aan iedereen met lange tenen en een dunne huid) en als extreem genoeg werd beschouwd dat het een video nasty werd en nu is het al een hele tijd voorbij gestoken door zelfs gematigde horrorfilms, niet in het minst zijn eigen remake in 2009. Oké, dat laatste misschien enkel op gebied van gewoon horrorgeweld, maar ook op gebied van extreem seksueel geweld heeft deze The Last House on The Left ondertussen al stevige concurrentie gehad.
En doordat het meer “gewoontjes” vallen de zwakke punten des te meer op, zoals het plot dat niet het meest uitdagende is. Maar wil dit zeggen dat dit een slechte film is? Helemaal niet. Het is een best charmant filmdebuut van één van de mannen die voorgoed het horrorgenre zouden veranderen en zelfs in deze eerste uiting zitten er nog steeds enkele zware scènes. Ze hebben niet langer de impact die ze vroeger hadden maar dat wil niet zeggen dat het geen zware scènes meer zijn. Zeker in de context, wanneer we aan de nachtmerrie ook nog eens leeftijden en datums beginnen toe te voegen, alsook gewoon de complete zinloosheid van het geweld tegen de vrouwen in de film, blijft de film toch grauw en grimmig. Dit is dus met recht en reden, een ware cultklassieker binnen het horrorgenre en leuk stukje horrorfilmgeschiedenis.
Genre: horror, thriller, misdaad
Jaar: 1972
Regisseur: Wes Craven
Cast: Sandra Peabody, Lucy Grantham, Richard Towers, Cynthia Carr
Land: Verenigde Staten
