Jarenlang werd er over nagedacht om Do Androids Dream Of Electric Sheep? van Philip K. Dick uit 1968 te verfilmen. Eventjes zag het ernaar uit dat Martin Scorsese deze job voor z’n rekening zou nemen, maar uiteindelijk bedankte hij voor de eer. De studiobonzen gingen dan maar aankloppen bij Ridley Scott. Een verstandige keuze omdat Scott eerder met Alien bewees dat hij de geknipte man is voor een sciencefictionknaller. Desalniettemin, hoe goed het er op papier allemaal ook uitzag, werd Blade Runner voor vele medewerkers toch een complete nachtmerrie.
Vandaag wordt Blade Runner aanzien als een mijlpaal in de filmgeschiedenis die in 1992 zelfs in het National Film Registry werd opgenomen (of vrij vertaald: hoe invloedrijke mensen toegeven dat Blade Runner kunst met een grote k is!), maar toen de film in première ging was dat helemaal anders. De sciencefictionklassieker was aan de kassa een grandioze flop en bracht later alleen maar geld in het laatje door de heersende videorage van de jaren 80.
Ook de crew was na afloop niet te spreken over deze film. Harrison Ford werd gekozen wegens zijn Han Solo-verleden, maar de steracteur had er helemaal geen zin in. Dag in dag uit liep Ford geïrriteerd op de set rond en het klikte noch met Scott noch met tegenspeelster Sean Young. Sommige filmfans beweren dat net daardoor Ford een briljante rol neerzette, want ook op het scherm moet hij als een bladerunner (een soort van premiejager) tegen zijn zin enkele replica’s uitschakelen. Het was niet alleen Harrison Ford die verveeld zat met de opnames, ook regisseur Ridley Scott zat met zijn handen in het haar.
Er bestaan maar liefst drie versies van deze film. Allereerst is er de bioscoopversie uit 1982. De studio’s waren niet bepaald in hun nopjes met het geleverde eindresultaat. Scott had het kostenplaatje pijlsnel de hoogte ingejaagd en het eindresultaat vonden de producenten maar niks. De film was naar hun mening veel te donker en men was er rotsvast van overtuigd dat het publiek er geen sikkepit van zou snappen. Om dat te voorkomen werd de fameuze voice-over van Harrison Ford toegevoegd.
Scott was razend omdat men zijn kunstwerk daardoor verknoeide, iets wat hem wel vaker overkwam, denk maar aan Napoleon en Kingdom Of Heaven. In 1990 kreeg hij geheel onverwachts een tweede kans. Blade Runner werd opnieuw in de bioscoopzalen gelanceerd met de director’s cut waarin Scott natuurlijk de gehate voice-over in de prullenmand gooide. Nieuw in deze tweede versie is de droom met de eenhoorn, een scène die hij trouwens regelrecht uit zijn eigen Legend plukte.
Ridley Scott deed zijn faam van onmogelijke mens alle eer aan, want ook met deze herwerkte versie was hij niet tevreden. Er bestaat immers nog The Final Cut en dat is volgens de cineast de ultieme versie. Welke versie de beste is zullen we bedenker Philip K. Dick nooit kunnen vragen, want de auteur stierf aan een hartaanval tijdens de opnames van de film. Het scenario dat door Hampton Fancher en David Peoples is geschreven, had wel groot respect voor het originele verhaal, maar Fancher liet zich ook beïnvloeden door de roman Blade Runner: A Movie van cultschrijver William S. Burroughs.
Het zal niemand verbazen dat er over deze film al heel wat schrijfsels zijn verschenen. Iedereen houdt er zijn eigen theorie op na en het allerkleinste detail is voor vele fans een verwijzing naar iets groters. Blade Runner is een film die iedereen op zijn eigen manier kan interpreteren. Voor de ene is de prent een pseudowetenschappelijk epos, terwijl andere filmfans de film gewoon als puur eightiesentertainment van de bovenste plank beschouwen.
Het tijdsbeeld van Los Angeles in 2019 ziet er allesbehalve rooskleurig uit. De straten liggen er vuil bij, ruimtetuigen zijn de nieuwe Ferrari’s geworden, het leven in de stad is uiterst gevaarlijk en overal wordt de inwoner met imponerende (vooral Japanse) reclames murw geslagen. Voor zijn eigen gemak heeft de mensheid replicanten uitgevonden die als slaven dienstdoen. Met het nieuwste Nexus 6-model gaat het echter grondig mis. Zij lijken als twee druppels water op een mens, maar de robots zijn niet te vertrouwen en daarom worden ze naar verre kolonies verbannen. Zes exemplaren keren als opstandelingen naar Moeder Aarde terug en staan onder leiding van de gewelddadige Roy Batty (Rutger Hauer).
Op papier lijkt dit een ideaal scenario voor een doordeweekse Jean-Claude Van Damme-film, maar Ridley Scott doet er wel iets heel wat anders mee. Er is nauwelijks sprake van actie en het is de aparte sfeer die de bovenhand haalt. Een zeer gedurfde onderneming, want Scott had niet alleen de vijandige adem van de producenten in zijn nek waardoor hij een verdere carrière misschien wel kon vergeten, ook liep men het risico dat een film waarin het zwaartepunt op de decors en de sfeer ligt vliegensvlug gedateerd is. Ridley Scott kwam er uiteindelijk zeer goed van af. Ondanks de vele dreigementen werd hij later één van Hollywoods meest invloedrijke regisseurs.
Blade Runner is verkrijgbaar via Warner op 4K.
Genre: sciencefiction
Jaar: 1982
Regisseur: Ridley Scott
Cast: Harrison Ford, Edward James Olmos, Daryl Hannah, Rutger Hauer, Joanna Cassidy, William Sanderson
Land: USA
Speelduur: 118 minuten
