The Conformist, of in het Italiaans origineel Il conformista, is zo’n film waarover je maar weinig kan schrijven dat nog niet eerder is neergepend. Dit politieke drama uit 1970 is dan ook het toonbeeld van een film die je aantreft in ieder filmboek die zichzelf serieus neemt of het soort titel dat in de strot geduwd wordt bij de studenten op de filmscholen, want als er één constante is waar iedereen het roerend over eens dan is het wel het feit dat dit één van de fraaiste stukken cinema uit de filmgeschiedenis is, met dank aan Vittorio Storaro.
Het verhaal zelf is gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1951 van Alberto Moravia. De conformist Marcello Clerici (Jean-Louis Trintignant) is een grijze, ietwat twijfelachtige muis, die van het walletje eet dat hem het beste uitkomt. In zijn geval is dat, in het begin toch, meeheulen met de fascisten die onder leiding staan van Mussolini. Hij krijgt de opdracht om professor Luca Quadri (Enzo Tarascio) te vermoorden omdat die een belangrijke functie uitoefent bij de antifascistische beweging. Een missie die bemoeilijkt wordt omdat hij een affaire begint met de vrouw van de professor (Dominique Sanda), ook al zijn er regelmatig hints naar het feit dat Clerici een (verdrongen) homoseksuele voorkeur heeft.
Il conformista die in première ging op het 20e Internationale Filmfestival van Berlijn en door de critici omschreven werd als één van de beste films ooit is zeker geen gemakkelijke film en één die – wil je het verhaal volledig kunnen vatten – doorgaans meer dan één kijkbeurt nodig heeft. Dat komt vooral door het feit dat het verhaal opgebouwd is rond een heleboel flarden van flashbacks waarbij het niet altijd eenvoudig is om uit te maken wie nu wie is en welke politieke kant ze kiezen.
Uiteindelijk een punt van kritiek dat je vergeet eens je de film ziet want het mag gezegd worden dat Il conformista een film is waarbij het visuele aspect een veel grotere rol inneemt dan die van het verhaal. Een visuele stijl die zeer invloedrijk was voor Francis Ford Coppola’s Godfather-trilogie. Dat is vooral de verdienste van Vittorio Storaro die de camera in de meest waanzinnige standpunten opstelt met als gevolg waanzinnige mooie shots en dit tegen een achtergrond van art-deco architectuur die dit drama een zeer eigen stijl bezorgt.
De film werd gedraaid op locaties in Rome en Parijs waaronder dat van Palais de Chaillot dat uitzicht biedt op de Eiffeltoren of de Pont de Bir-Hakeim die een paar jaar later terug zou opduiken in Bertolucci’s controversiële Last Tango In Paris. Maar er zijn ook fantastische shots met de Romeinse brutalistische architectuur die door Benito Mussolini verheven werd als modelstad.
Jean-Louis Trintignant is perfect gecast als de gladde paling die de zijde kiest die hem op het moment het gemakkelijkste past. De acteur leerde zijn Italiaanse tekst fonetisch, niet dat dit echt nodig was want het was een Italiaanse film en dus was het de normaalste zaak dat hij later nagesynchroniseerd werd door een andere acteur.
Il conformista is allesbehalve een hapklare brok die je zo maar verteert, maar laat je je hier niet door afschrikken want in ruil krijg je een film die gemaakt is in een aparte, oogverblindende unieke filmtaal die de onwrikbare status van meesterwerk-klassieker alleen maar onderstreept.
Fast Forward kon deze klassieker zien dankzij Cinematek. Check hier hun volledige programma.
GENRE: politiek, drama
JAAR: 1970
REGISSEUR: Bernardo Bertolucci
CAST: Jean-Louis Trintignant, Stefania Sandrelli, Gastone Moschin, Dominique Sanda, Pierre Clémenti
LAND: Italië, Frankrijk, Duitsland
