Binnen het Rooms-katholieke geloof wordt de lijdensweg van Christus, de ‘Via Dolorosa’ die vertrok aan het paleis van Pontius Pilatus en eindigde op de heuvel Golgotha waar de terechtstelling plaatsvond, verbeeld in 14 zogenaamde staties ter illustratie van het grote offer dat Hij voor de mensheid bracht. In Dietrich Brüggemanns Kreuzweg (het Duits voor Kruisweg) doorloopt Maria, een 14-jarig meisje, op eigen wijze en onder extreme druk van haar ouders, 14 ‘fases’ die min of meer parallel lopen met de ‘staties’ van Christus’ lijdensweg.
Wellicht bizar als basisidee van een hedendaagse film hoor ik je al denken, maar omwille van de relevantie van de thematiek, de radicale vormgeving, de uitstekende vertolking van het jonge hoofpersonage en Brüggemanns totale lak aan conventies, werd dit eigenzinnige en rigoureuze drama op het Filmfestival van Berlijn bekroond met de Zilveren Beer voor het Beste Scenario.
Maria wordt schrijnend heen en weer geslingerd tussen twee werelden. Op school gedraagt ze zich als een normale tiener, maar als ze thuis is met haar familie, wordt ze verplicht om de strenge leer van de Priesterbroederschap St. Pius X en zijn traditionele interpretatie van het katholicisme, te volgen. Elk van Maria’s acties en gedachten moet aan God worden voorgelegd. De Heer is streng en dus is de tiener constant bang om een fout te maken. Terwijl haar moeder de harde hand houdt in het opleggen van de deugd, is haar vader terughoudend en blijft hij vaak op de achtergrond. De spanning loopt hoger op naarmate er conflicten ontstaan met de leraren en de artsen van Maria. Het meisje, dat graag voor iedereen goed wil doen, zit compleet ‘gevangen’ en dat heeft heel nefaste coming-of-age-consequenties.Kreuzweg is een ijzingwekkend en zowel letterlijk als figuurlijk zwart-wit-portret dat is gebaseerd op de jeugdervaringen van regisseur Brüggemann die zelf het scenario schreef samen met zijn zus Anna. De film wordt opgesplitst in 14 verschillende hoofdstukken die allemaal werden opgenomen in één take. De camera beweegt dus amper gedurende de ganse film en dat steekt deze prent in een strak doch bijzonder efficiënt cinematografisch keurslijf.
Laat je echter niet afschrikken door het eerste wat duffe hoofdstuk want gaandeweg pakt Brüggemann je bij je nekvel en sleurt hij je franjeloos en aan de hand van de originele stijl door de smurrie van het Katholiek fundamentalisme. Hoewel Kreuzweg doet denken aan Grönings Die Frau Des Polizisten en Glaube, het tweede deel van de Ulrich Seidls Paradies-trilogie, bewijst Brüggemann dat hij iets met cinema durft te doen dat we nog niet vaak hebben gezien en goed op weg is om een van de groten te worden van de ‘nieuwe’ Duitse cinema. Je had natuurlijk al lang begrepen dat Kreuzweg geen Life Of Brian is, maar wel een sardonische en psychologisch beschouwelijke nachtmerrie over hoe een rigide opvoeding een fris en spontaan kind totaal kan ‘vernietigen’. In de naam van ‘Herr Direktor’ Brüggemann, de dochter Maria en de heilige cinematografie, amen.
GENRE: drama
JAAR: 1999
REGISSEUR: Dietrich Brüggemann
CAST: Lea van Acken, Hanns Zischler, Birge Schade, Florian Stetter, Franziska Weisz, Ramin Yazdani, Lucie Aron, Moritz Knapp
LAND: Duitsland
