Destijds alarmeerde Russel Crowe de tabloids omwille van zijn slapeloze nachten. Hoewel er uiteraard wereldschokkender fait divers plaatsvonden en wij van de sub-gladiator zijn nachtelijk gestoei tussen de zijden lakens al lang niet meer wakker lagen was het toen ernst. De populaire Aussie beleeft zowaar nachtmerries en bij het ontwaken blijkt hij last van hartkloppingen te hebben, baadt hij in het (koude) zweet en is daarenboven compleet gedesoriënteerd. Naar verluidt blijft John Nash, het personage dat Russell vertolkt in Ron Howards A Beautiful Mind, in zijn hoofd spoken en hem achtervolgen tot in zijn onderbewustzijn toe.
Niet verwonderlijk, want A Beautiful Mind is een fascinerende en beklijvende ontdekkingstocht doorheen de geniale maar gestoorde geest van John Forbes Nash Jr., een excentrieke en uiterst boeiende prof die uiteindelijk wordt onderscheiden met de Nobelprijs. De film is gebaseerd op Sylvia Nasar’s boek en overspant een periode van 47 jaar in het leven van Nash.
Het waargebeurde verhaal vangt aan in 1947 aan op het moment dat de jonge en wereldvreemde Nash als student aan de Princeton-universiteit arriveert om zijn graduaat wiskunde te halen. Hij is een genie, maar introvert met een schromelijk tekort aan sociaal decorum. Er breekt een moeilijke en harde tijd aan voor het mysterieuze en schuwe wiskundewonder. Uiteraard wordt zijn sociale handicap het geliefkoosde onderwerp van spot en wordt hij al snel als weirdo aanzien. Gelukkig krijgt hij de hulp en steun van zijn kamergenoot Charles Herman, een spetterende rol van Paul Bettany, de spraakwaterval uit A Knight’s Tale.
Wanneer hij in de plaatselijke bar wordt geïnspireerd door het verleidingsritueel van drie bloedmooie grieten, ervaart hij de eureka-sensatie en krijgt hij eindelijk het respect en de vriendschap van zijn omgeving. Enkele jaren later wordt John met zijn baanbrekende non-coöperatieve speltheorie als de vader van de moderne economie aangezien en wordt hij een gerespecteerd professor met wereldfaam. Wanneer de intelligente studente Alicia de immer stuntelende vrijgezel sensueel en directief benadert, zet deze betoverende schoonheid Johns sober leventje meteen in vuur en vlam. Zij worden verliefd, huwen en beleven dolgelukkige momenten tot het Pentagon een beroep op John doet.
De Koude Oorlog is volop aan de gang en de duistere regeringsagent William Parcher (Ed Harris), introduceert hem in het spionagenetwerk van het leger. Deze top secret opdracht doet bij John alle stoppen doorslaan. Hij krijgt hallucinaties en verliest de controle over zijn leven. Hij komt terecht in een psychiatrische kliniek onder leiding van Dr. Rosen (Christopher Plummer). De onverbiddelijke diagnose is dat John lijdt aan een ver gevorderde vorm van schizofrenie. Een langdurige, onmenselijke elektrische schoktherapie maakt van het voormalige genie een zogenaamd “genezen” maar menselijk wrak. Toch slaagt hij om met pure wilskracht zijn ziekte onder controle te krijgen. Dankzij de steun van Alicia en zijn onvoorstelbaar doorzettingsvermogen, herovert John zij positie in de maatschappij en krijgt hij in 1994 de Nobelprijs voor Economische Wetenschap.
A Beautiful Mind is een boeiend en krachtig portret van één van de meest markante en geniale figuren uit de voorbije 20e eeuw. Hoewel Ron Howard aanvankelijk wat aanmoddert en te veel tijd neemt om zijn personages te portretteren en de plotlijnen uit te zetten, geraak je na de introductie helemaal in de ban van de opzienbarende levenswandel van deze sterke persoonlijkheid. Het scenario van Avika Goldsman (The Client, Batman Forever en Memoirs Of A Geisha) steekt vrij ingenieus in elkaar. Goldman volgt niet integraal de biografie maar concentreert zich gelukkig op enkele nevenaspecten van het bewogen leven van Nash. Daardoor krijg je geen doordeweekse biopic maar een aantrekkelijk en genuanceerd verhaal over een kranige overlevingsstrijd, naast een toegankelijke schets van wat er zich kan afspelen in de geest van een genie/schizofreen. Een verdienste van Ron Howard.
Voor de eerste keer in hij zijn carrière nam Howard een risico en slaagt erin om meer dan twee uur het publiek zowel vakkundig als verrassend op het verkeerde been te zetten. een toe te juichen zet van deze anders altijd op safe spelende regisseur, die echter wordt afgezwakt door te kiezen voor een vrij sentimenteel en stroperig einde. Gelukkig wordt dat enigszins gecompenseerd door de sfeervolle constructie van de wild fifties en de golden sixties, de gedreven montage, de uitstekende soundtrack en de ronduit fantastische fotografie van Roger Deakins. De grootste verdienste van deze meer dan geslaagde mengeling van romantiek, drama en psychologische thriller met een sterk humane en biografische inslag, is ontegensprekelijk de sublieme vertolking. Christopher Plummer, Paul Bettany en Ed Harris zijn in goede doen en Jennifer Connelly bewijst met haar rol als Alicia dat ze behoort tot het uitverkoren kransje van vrouwelijke topactrices. Russell Crowe is overweldigend als de Rain Man -achtige en schizofrene John Nash.
Genre: drama, biopic
Jaar: 2001
Regisseur: Ron Howard
Cast: Russell Crowe, Ed Harris, Jennifer Connelly, Paul Bettany, Adam Goldberg, Judd Hirsch, Josh Lucas, Anthony Rapp, Christopher Plummer
Land: USA
Speelduur: 135 minuten
